Święta Bożego Narodzenia rozpoczyna Wigilia. W ten wyjątkowy wieczór w roku wszyscy patrzą w niebo w poszukiwaniu pierwszej gwiazdy, bowiem tradycja nie pozwala usiąść do wieczerzy wigilijnej nim ona nie zabłyśnie.

Na tę uroczystą kolację sporządza się postne potrawy z darów lasu, wody i pól. Jest to pamiątka agapy – uczty pierwszych chrześcijan, która była posiłkiem postnym i gromadziła bliskich przy jednym stole. Nieodłącznym elementem Wigilii i Świąt Bożego Narodzenia jest ustrojona, oświetlona choinka. Jest to zazwyczaj świerk czasami jodła lub sosna, bo te drzewa według starych ludowych wierzeń zawierają w sobie najwięcej życiodajnych mocy.

Symbolika ozdób

Zawieszane na drzewku ozdoby i smakołyki nie były dobrane przypadkowo, ponieważ coś sobą symbolizowały:
– jabłka – zdrowie i urodę,
– orzechy – dobrobyt i siły witalne,
– miodowe pierniki – dostatek na przyszły rok,
– opłatek – miłość, zgodę i harmonię w rodzinie,
– łańcuchy – wzmacnianie rodzinnych więzi,
– lampki i bombki – ochronę domu przed demonami i ludzką nieżyczliwością,
– gwiazdka na czubku – pamiątka gwiazdy betlejemskiej a zarazem znak pomagający w powrocie członków rodziny przebywających poza domem,
– dzwonki – dobre nowiny i radosne wydarzenia w rodzinie, a  aniołki – występowały jako opiekunowie domu.

Współcześnie drzewko najczęściej ozdabiamy pięknie malowanymi bombkami oraz różnymi ozdobami w przeróżnych kształtach.

Stół wigilijny

Tradycyjnie na stole powinno leżeć sianko przykryte śnieżnobiałym obrusem. Można też włożyć pod obrus drobne pieniążki by nie zabrakło ich w nadchodzącym roku. Na stole stawia się dodatkowe nakrycie dla niespodziewanego gościa.

Ważna liczba potraw

Liczba potraw dawniej była nieparzysta, teraz podaje się ich dwanaście. Na pamiątkę dwunastu apostołów a także miesięcy w roku. Każdej potrawy powinno się spróbować, żeby w nadchodzącym roku dobrze się darzyło.

Opłatek, życzenia, upominki

Obrządek kolacji wigilijnej rozpoczyna się pięknym zwyczajem dzielenia się opłatkiem i składania życzeń.

Wieczerza wigilijna jest symbolem zbratania i serdecznej bliskości między ludźmi, jest to jedyny tak magiczny wieczór, skupiający całą rodzinę, pełen ciepła i serdeczności. Dopełnieniem zwyczajów świątecznych jest obdarowanie upominkami wszystkich domowników, a w szczególności najmłodszych.

Boże Narodzenie to święto uroczyste, pełne radości i nadziei. To czas przede wszystkim spotkań rodzinnych, pełen serdeczności i wzajemnego zrozumienia. Przy świątecznym stole gromadzi się cała rodzina, ta bliższa i ta dalsza. Gospodynie dbają by świąteczny stół był wyjątkowy. Wprawdzie niektóre tradycyjne, wigilijne i bożonarodzeniowe specjały można kupić gotowe, to jednak nie mogą się równać z potrawami i wypiekami przygotowywanymi we własnym zakresie, według przepisów przekazywanych z pokolenia na pokolenie. Jest w tych przygotowaniach coś w rodzaju poezji wzbogaconej nutką tradycji, jest atmosfera ciepła rodzinnego i więzi.

Elżbieta Grunwald