Trawy – jako rośliny ozdobne – zyskują coraz więcej zwolenników. Stale rosnąca liczba odmian, różnorodność ich wysokości i pokroju, atrakcyjny wygląd liści, rozmaitego kształtu kłosów, wiech (a nawet kolb) sprawia, że znajdują one zastosowanie niemal wszędzie.
Zastosowanie
Zarówno trawy, żyjące z natury jeden sezon (jednoroczne), jak i te ozdobne przez kilka lat i więcej (wieloletnie), doskonale nadają się do przyozdabiania ogrodów. I tak na przykład gatunki wysokie, jak miskanty, trawa pampasowa, mozga trzcinowata, najlepiej wyglądają samotnie na trawniku, na tle muru lub żywopłotu. Mogą one również stanowić najwyższe piętro kompozycji z traw i bylin. Średniowysokie zaś gatunki osiągające do 1,5 m wysokości, jak np. spartyna grzebieniasta, śmiałek darniowy, najlepiej zestawiać z bylinami i krzewami, zwłaszcza ładnie przebarwiającymi się jesienią. Sprawdzają się one również w założeniach naturalistycznych (np. jęczmień grzywiasty, włośnice), a także mogą być ciekawą ozdobą oczka wodnego (np. manna mielec). Najniższe trawy (np. kostrzewy) mogą stanowić uzupełnienie kompozycji lub pełnić funkcję roślin okrywowych. Ciekawie wyglądają zarówno w połączeniu z jednorocznymi roślinami kobiercowymi (np. smagliczką, sanwitalią), jak i bylinami okrywowymi (np. gęsiówką czy floksem szydlastym). Trawy ozdobne, a zwłaszcza jednoroczne, doskonale nadają się do skrzynek kwiatowych. W tym celu można je wysiać razem z jednorocznymi roślinami kwitnącymi i usytuować pojemnik na balkonie lub tarasie. Na efekty naszej pracy nie trzeba będzie długo czekać, ponieważ w stosunkowo krótkim czasie – w porównaniu do gatunków wieloletnich – uzyskamy ciekawą i barwną kompozycję.
Trawy jednoroczne mogą być również wykorzystywane do urozmaicenia kolorowych rabat w towarzystwie roślin przeznaczonych do zasuszania, np. gipsówki wytwornej czy kocanek ogrodowych. Poza tym kłosy i wiechy niektórych traw rocznych systematycznie ścinane (u nasady roślin) doskonale prezentują się nie tylko w „żywych”, ale i suchych kompozycjach. Po wysuszeniu nadają się też do barwienia – farbkami do tkanin lub farbami w aerozolu. Dobrane kolorystycznie do wystroju wnętrza i innych towarzyszących im w bukiecie roślin, pozwalają uzyskać ciekawe efekty dekoracyjne. Szczególnie pięknie w wiązankach wyglądają delikatne kwiatostany drżączki większej zwanej popularnie serduszkami Matki Boskiej, dmuszka jajowatego i prosa zwyczajnego.
Uprawa i wymagania
Trawy jednoroczne. Za uprawą ozdobnych traw jednorocznych przemawia ta właściwość, że szybko rosną, a zatem w krótkim czasie dają nam efekt dekoracyjny. Choć większość traw można wysiewać bezpośrednio na rabaty (na przełomie kwietnia i maja), to lepszy efekt uzyskuje się wysiewając ich nasiona (ziarniaki) wiosną (najczęściej w marcu lub kwietniu) najpierw do skrzynek lub wielodoniczek, a w drugiej połowie maja przesadza do gruntu. Egzemplarze wyprodukowane tym sposobem są silniejsze i bardziej rozkrzewione aniżeli otrzymane z siewu bezpośredniego. Większość traw jednorocznych najlepiej rośnie na stanowiskach słonecznych, oraz żyznych i przepuszczalnych glebach.
Ich nasiona można nabyć praktycznie w każdym sklepie ogrodniczym, nierzadko w postaci mieszanki traw jednorocznych (w jednej torebce znajdują się nasiona różnych gatunków) lub w tzw. mieszance japońskiej (kompozycja jednorocznych ozdobnych traw i kwiatów średniowysokich).
Trawy wieloletnie. Wieloletnie gatunki traw najczęściej rozmnaża się wegetatywnie, dzieląc ich kępy na kilka części. Przed wysadzeniem do gruntu zaleca się skrócenie części nadziemnej do 1/3 wysokości w celu ograniczenia transpiracji. Trawy najlepiej sadzić wiosną, będą miały cały sezon na wytworzenie korzeni. Wokół nich warto pozostawić sporo miejsca, aby mogły się swobodnie rozrastać. Rzadko spotykane gatunki trzeba hodować z nasion lub kupić w specjalistycznych szkółkach.
Niektóre gatunki z czasem nadmiernie się rozrastają, jak np. mozga trzcinowata. Wytwarzają bowiem podziemne rozłogi, z których kątów wyrastają coraz to nowe ulistnione pędy. Takie okazy lepiej sadzić w dużych pojemnikach wkopanych w ziemię. Pomocne mogą się również okazać pionowe ekrany, np. z folii polietylenowej czy blachy cynkowej, zakopane w ziemi na 15-30 cm. Ekspansywność traw łatwo też ograniczyć wykopując wiosną część kęp nadmiernie rozrośniętych egzemplarzy: jedną sadzimy z powrotem, a resztę w innych miejscach ogrodu lub po prostu pozbywamy się.
Większość traw wieloletnich najlepiej rośnie na stanowiskach słonecznych i ciepłych. Tylko niektóre gatunki znoszą półcień (np. kostrzewa miotlasta zwana niedźwiedzim futrem czy kosmatka). Mają przy tym nieduże wymagania wodne (wyjątek: te rosnące na stanowiskach wilgotnych), pokarmowe i rzadko potrzebują dodatkowego nawożenia (wyjątek: te intensywnie się rozrastające i obficie kwitnące, które dobrze jest zasilić wiosną wieloskładnikowym nawozem mineralnym).
Niektóre gatunki, zwłaszcza zimozielone, warto zabezpieczyć na zimę, otulając ich kępy gałązkami roślin iglastych. Najlepiej to zrobić tuż po pierwszych, jesiennych przymrozkach. Gatunkom niezimozielonym, wystarczy grubsza warstwa kory sosnowej lub bukowych liści. Okrywę zdejmujemy dopiero wtedy, kiedy minie niebezpieczeństwo wystąpienia ostatnich przymrozków wiosennych. Usuwamy wówczas obumarłe pędy i przycinamy kępy gatunków zimozielonych.
Ciekawe gatunki ozdobnych traw jednorocznych
Gatunek |
Opis |
|---|---|
Łzy Hioba, syn. łzawica ogrodowa (Coix lacryma-Jobi) |
Dorasta (wraz z kwiatostanami) do 80-100 cm wysokości i zawiązuje we wrześniu nasiona ukryte w twardej i lśniącej otoczce, przypominającej kształtem łzy (stąd nazwa gatunku). Dawniej wyrabiano z nich nie tylko różańce, ale także naszyjniki, bransolety i inne ciekawe ozdoby. |
Włośnica ber (Setaria italica) |
Słabo się krzewi, tworząc 6-8-pędowe kępy wysokości od 30 do 100 cm. Ozdobą rośliny są kłosokształtne, przewisające wiechy długości 15-30 cm, z długimi szczecinkami wokół kłosków. Kwitnie od czerwca do sierpnia. |
Włośnica zielona (Setaria viridis) |
W odróżnieniu od poprzedniego gatunku tworzy wyprostowane, owalne lub kłosokształtne wiechy z charakterystycznymi fioletowymi szczecinkami, dłuższymi niż kłoski. Kwiaty rozwijają się od czerwca do września. |
Jęczmień grzywiasty (Hordeum jubatum) |
Tworzy kępy wysokości 50-70 cm. Główną ozdobą rośliny są delikatne, srebrzyście połyskujące, rozpierzchłe kłosy z charakterystycznymi długimi, ościstymi wyrostkami. Nasady mają zielone, wierzchołki zaś czerwonofioletowe; w słońcu mienią się różnymi barwami. Są niezwykle efektowne, bowiem wyglądem przypominają wiewiórcze ogony. Kwitnie w lipcu i sierpniu. |
Dmuszek jajowaty (Lagurus ovatus) |
Tworzy kępy wysokości 30-40 cm. Ma długie wąskie liście, a końce delikatnych źdźbeł są uwieńczone puszystymi, owalnymi, srebrzystobiałymi kłosami, przypominającymi zajęcze ogonki. Rozmnażany z siewu wprost do gruntu kwitnie w lipcu i sierpniu. Wszystkie części rośliny są miękko owłosione. |
Drżączka większa (Briza maxima) |
Idealnie pasuje do ogrodów skalnych i nasadzeń przy stawie ogrodowym. Tworzy drobne, luźne kępy. Dorasta do wysokości 40-60 cm. Kwiatostany zebrane w rozpierzchłe luźne wiechy, zwisają na cienkich szypułkach i drżą nawet przy niewielkim podmuchu wiatru. Kwitnie od czerwca do sierpnia. Zasuszone kłosy mogą być ozdobą zarówno świeżych, jak i suchych kompozycji. Źdźbła ścinamy w momencie, gdy kłoski są już w pełni wykształcone. |
Proso zwyczajne (Panicum miliaceum) |
Ozdobą rośliny są wydłużone, zielnokawobrunatne kłoski z lekko fioletowym odcieniem, zebrane w wiechy. Kwitnie w lipcu-sierpniu. Proso jest bardzo wrażliwe na przymrozki. Stąd przy uprawie z siewu bezpośredniego ziarniaki wysiewa się do gruntu dopiero w drugiej połowie maja, natomiast przy uprawie z rozsady, siewki należy wysadzać do gruntu dopiero po 15 maja, kiedy minie niebezpieczeństwo wystąpienia ostatnich przymrozków wiosennych. Doskonale natomiast znosi wysoką temperaturę i jest odporny na suszę, gdyż rozbudowany system korzeniowy jest zdolny do pobierania wody z głębszych warstw gleby. |
Kukurydza zwyczajna (Zea mays) |
Ozdobą rośliny są kolorowe kolby o fioletowych, żółtych i marmurkowych ziarniakach. Rośliny dorastają do 150-200 cm wysokości. Jest doskonałą rośliną do uprawy na działkach i ogrodach. Uprawiana przede wszystkim ze względu na efektowne owocostany, które znajdują zastosowanie w kompozycjach z żywych i suchych roślin. Może stanowić doskonałą ochronę przeciwwietrzną dla warzyw ciepłolubnych. |
Ciekawe gatunki ozdobnych traw wieloletnich
Gatunek |
Opis |
|---|---|
Kostrzewa sina (Festuca glauca) |
Wyróżnia się niskimi półkolistymi kępami o liściach niebieskoszarych, wąskich podobnych do liści iglaków. Idealnie pasuje do małych ogrodów. Sadzi się ją także w pojemnikach. Jest to trawa bardzo wytrzymała na słońce i suszę. Szybko się rozrasta i tworzy litą darń. Jest z natury gatunkiem krótkowiecznym. Kilkuletnie kępy mają tendencję do zamierania od środka. Aby przedłużyć żywotność roślin, warto je strzyc na wiosnę i dzielić co 2-3 lata. Z najczęściej oferowanych odmian można wymienić 'Elijah Blue’ – o niebieskich liściach. |
Mozga trzcinowata (Phalaris arundinacea) |
Mozga dorasta do ok. 1 m, a jej kwiatostan do 1,5 m. Pod ziemią tworzy rozłogi i szybko się rozprzestrzenia. Najlepiej rośnie w pełnym słońcu, chociaż znosi także półcień. Niewybredna co do gleby woli stanowiska wilgotne. Najbardziej popularna jest odmiana 'Picta’, która jest uniwersalna: stanowi ładne uzupełnienie rabaty bylinowej, wykorzystuje się ją także do obsadzania miejsc mniej efektownych. |
Trawa pampasowa (Cortaderia selloana) |
Dorasta do 1,5-3 m wys. Główną ozdobą rośliny są srebrzystobiałe lub rudawe puszyste kwiatostany, a także długie przewijające liście, dekoracyjne zwłaszcza późną jesienią. Wymaga żyznego i przepuszczalnego podłoża. Na zimę najlepiej okryć całą roślinę grubą warstwą stroiszu nawet do 1-1,5 m wysokości. Doskonale nadaje się do sadzenia na trawniku. |
Miskant chiński (Miscanthus sinensis) |
W ogrodach uprawia się liczne odmiany tego gatunku, różniące się wysokością, ulistnieniem, terminem kwitnienia i mrozoodpornością: 'Rotsilber’ – wys. 1,5-1,8 m o karminowo-srebrzystych kwiatostanach; 'Zebrinus’ – do 1,6 m wys. o kremowych kwiatostanach i jasnozielonych liściach z poprzecznymi żółtymi paskami; 'Variegatus’ – do 1,5 m wys. o brązowo-srebrzystych kwiatostanach i jasnozielonych liściach z białymi podłużnymi paskami. Wiechy miskantów chińskich mają w fazie wzrostu aż do zapylenia kształt przypominający koński ogon i są doskonałym materiałem do suchych bukietów. Zaleca się okrywać roślinę na zimę, najlepiej po pierwszych przymrozkach. W ogrodzie ładnie prezentują się na rabatach bylinowych, mieszanych, na trawniku i nad brzegiem oczka wodnego. |
Imperata cylindryczna (Imperata cylindrica) |
Główną jej ozdobą są szerokie, długie i wyprostowane liście, które pod koniec lata i jesienią przebarwiają się na charakterystyczny ciemnoczerwony kolor. Wymaga stanowiska słonecznego i wilgotnej gleby. Nadaje się na rabaty, brzegi zbiorników wodnych i do pojemników. W handlu najczęściej dostępna jest odmiana 'Red Baron’ dorastająca do około 0,6 m wysokości. |
Manna mielec (Glyceria maxima) |
W ogrodach uprawia się najczęściej odmianę 'Variegata’. Jej główną ozdobą są kremowo paskowane liście. Osiąga ona wysokość 50 cm i rzadko zakwita. Wymaga wilgotnego i słonecznego stanowiska. Szybko się rozprzestrzenia za pomocą podziemnych rozłogów. Dlatego najlepiej uprawiać ją z dala od innych roślin, np. nad brzegami oczek wodnych. Ładnie wygląda również posadzona w dużej kępie na rabacie. |
Edyta Kwiatkowska