Owoce spełniają przez cały rok ważną rolę w racjonalnym żywieniu człowieka. Pozyskiwane owoce w naszym klimacie zaspokajają przez cały rok zapotrzebowanie na witaminy i sole mineralne. W pełni lata powinniśmy jeść jak najwięcej na surowo, a na zimę przygotować przetwory. Poznajmy wartości odżywcze naszych rodzimych owoców:
• truskawki i poziomki zawierają dużo witaminy B, A i C, śladowe ilości boru, miedzi, magnezu, cynku, glinu i jodu, a także związki mineralne niezbędne do budowy tkanki kostnej
• porzeczki czerwone, białe a zwłaszcza czarne, zawierają cukry (16%), pektyny, kwasy organiczne, sole mineralne i witaminy: A, B1, B2, B6, E, H, PP, C (kilkakrotnie więcej niż cytryna)
• maliny zawierają kwasy organiczne, pektyny, witaminy A, B1, B2, C i sole mineralne (napar z suszonych malin lub syrop ze świeżych mają działanie napotne)
• aronia zawiera dużo witaminy P, C, B6, E, PP, A, mikroelementy, ponadto obniża ciśnienie krwi, działa uspokajająco i wzmacniająco, uelastycznia naczynia kapilarne
• borówka (czarne jagody) zawiera garbniki, kwasy organiczne, cukry, witaminy C, B, PP, sole mineralne, cynk, fosfor, miedź, magnez, wapń, żelazo oraz olejek eteryczny, związki goryczkowe i glukokininy obniżające zawartość cukru we krwi, chętnie jemy je na surowo bezpośrednio po zbiorze.

Chłodnik wieloowocowy
Składniki: po 2 szklanki porzeczek czerwonych i agrestu, szklanka malin lub czarnych porzeczek, 1 szklanka czarnych jagód, 1 l wody, łyżka mąki ziemniaczanej, 1/2 szklanki mleka, szklanka śmietany i cukier do smaku.
Wykonanie: owoce umyć włożyć do wrzącej wody, zagotować i od razu przetrzeć przez sito. Gorący przecier osłodzić do smaku, podprawić mąką ziemniaczaną wymieszaną z zimnym mlekiem, zagotować, odstawić do wystudzenia. Przed podaniem wlać do chłodnika śmietanę, wymieszać. Podawać z makaronem, grzankami lub z preparowanym ryżem podanym oddzielnie.

Krem czereśniowy
Składniki: serek waniliowy, łyżka cukru pudru, szklanka wydrylowanych i pokrojonych czereśni, galaretka owocowa (najlepiej w kolorze czerwonym lub zielonym).
Wykonanie: galaretkę przygotować wg przepisu, ale użyć nieco mniej wody, po ostudzeniu pokroić w drobne kosteczki. Połowę kostek rozłożyć do pucharków. Serek połączyć z cukrem i czereśniami – również rozłożyć do pucharków na galaretce. Wierzch posypać jeszcze drobniej pokrojoną galaretką i od razu podawać.

Lody poziomkowe
Skład: 25 dag poziomek, 10 dag cukru, 1/2 l słodkiej śmietanki.
Wykonanie: poziomki opłukać, osączyć i przetrzeć przez sitko, do przecieru dodać cukier i wymieszać. Śmietankę ubić, połączyć z przecierem i zamrozić.

Zupa z czarnych jagód
Skład: 1 l czarnych jagód, 1 l wody, szklanka śmietany, łyżka mąki ziemniaczanej, cukier do smaku.
Wykonanie: przebrane jagody wymyć na sicie, zmiksować i wlać do wrzącej wody, podprawionej mąką ziemniaczaną, osłodzić do smaku. Zagotować. Można ostudzić, ale można też podać na gorąco. Przed samym podaniem wlać śmietanę. Podawać z makaronem lub oddzielnie ugotowanymi lanymi kluskami.

Sok z czarnych jagód
Skład: 2 kg czarnych jagód, 40 dag cukru (można dodać mniej).
Wykonanie: jagody umyte i przebrane zagotować, wylać na sito, odcedzić. Zebrany sok wymieszać z cukrem, rozlać do słoików lub butelek, zamknąć i przez 15 minut pasteryzować. Nie należy robić soku z czarnych jagód zasypywanych cukrem i wystawianych na słoneczne okno, soki takie są najczęściej przefermentowane, zawierają alkohol i nie nadają się dla dzieci.

Płatki róży w cukrze
Skład: 10 dag płatków róży wielkoowocowej, 15 dag cukru pudru, 0,5 szklanki soku z cytryny.
Wykonanie: płatki róży opłukać i osączyć na lnianej ściereczce, usunąć jasne koniuszki (są gorzkie), wsypać do makutry i ucierać razem z cukrem aż do puszczenia soku, podczas ucierania dodawać sok z cytryny. Przełożyć do malutkich słoiczków i zamknąć.
Konfitura nadaje się do dekoracji tortów, mazurków i ciasteczek, jak również nadziewania pączków.

Kompot z agrestu i róży
Skład: 2 kg agrestu, łyżka płatków róży wielkoowocowej, 25-35 dag cukru, 1 l wody.
Wykonanie: umyć i przebrać agrest, można każdy nakłuć igłą, aby nie pękał podczas podgrzewania. Wypłukać i osączyć płatki róży, wsypać razem z agrestem do słoików. Z wody i cukru ugotować syrop i gorącym zalać owoce. Zamknąć słoiki i pasteryzować przez 15-20 min.

Dżem z wiśni i agrestu
Skład: 1 kg wiśni, 1 kg agrestu, 1 kg cukru
Wykonanie: umyte wiśnie wydrylować. W płaskim szerokim naczyniu zasypać wiśnie cukrem, a gdy puszczą sok wstawić do gotowania na wolnym ogniu, systematycznie usuwać wytwarzającą się pianę.
Umyty agrest zagotować w małej ilości wody i gorący przetrzeć przez sito. Przecier agrestowy odparować bez cukru w oddzielnym garnku, aby był gęsty. Do odparowanych wiśni dodać przecier agrestowy, wymieszać i jeszcze kilka minut razem podgotować. Gorący dżem włożyć do wyparzonych słoików i szczelnie zamknąć.

Dżem
z mirabelek
2,5 kg mirabelek, 1,5 kg cukru.
Dojrzałe owoce pozbawić pestek (najwygodniej jest wycisnąć je palcami) i z minimalną ilością wody (na dnie garnka) gotować najpierw same owoce, aby część się rozgotowała, następnie dodać cukier i odparować do odpowiedniej gęstości (wg uznania).
Mirabelki zawierają dużo pektyn, dżem ma więc dobrą konsystencję i ostry smak. Jest doskonałym dodatkiem do pieczywa, a przede wsystkim do przekładania ciast.

Konfitura z wiśni
1 kg wiśni, 1 kg cukru.
Wiśnie wydrylować, zasypać połową cukru i pozostawić aż puszczą sok. Następnie doprowadzić do wrzenia i po usunięciu piany zestawić z ognia do następnego dnia. Konfiturę podgrzać, dodać resztę cukru wymieszać, ponownie gotować jeszcze ok. 5 minut i gorącą konfiturę złożyć do wymytych i wyparzonych małych słoików, od razu szczelnie zamykając.
Konfitury z wiśni robi się mało, ponieważ jest bardzo słodka aby podawać ją jako dodatek do pieczywa. Najczęściej wykorzystywana jest do nadziewania pączków lub przygotowywania innych ciast lub do dekoracji.

Bożena Radziszewska