Jednym z najpiękniejszych świąt chrześcijańskich jest Boże Narodzenie poprzedzone uroczystą Wigilią. Któż nie czeka na ten jedyny wieczór w roku, wieczór, który często pozostawia wiele wspomnień na całe życie. Wieczór wigilijny jest najbardziej uroczystym wieczorem w roku. Każdy bez wyjątku pragnie spędzić go w gronie najbliższej rodziny.

W ten wieczór zapomina się o krzywdach i żalach, wybacza błędy, przewinienia.
Wszyscy starają się być serdeczni. Tradycyjnie wieczerzę wigilijną rozpoczyna się ukazaniem na niebie pierwszej gwiazdki symbolizującej gwiazdę betlejemską. Ileż wysiłku i serca wkładamy w przygotowania, by ze wszystkim zdążyć nim zaświeci pierwsza gwiazdka. Bo przecież wszystko musi być zgodnie z tradycją, ozdobiona choinka, stół nakryty pięknym, śnieżnobiałym obrusem. Pod obrusem trochę sianka, na pamiątkę tego, że na sianie narodził się Chrystus. Najlepsza zastawa jaką posiadamy w domu z jednym dodatkowym nakryciem dla niespodziewanego gościa. Na talerzyku opłatek, którym przed wieczerzą podzielą się wszyscy, składając sobie nawzajem życzenia, stroik, zapalona świeca i 12 postnych potraw na pamiątkę 12 apostołów.
Taka obfitość potraw zgodnie z tradycją ma nam zapewnić również dostatek na cały rok.

A oto propozycje na ten szczególny wieczór:

Kapusta wigilijna
1 kg kiszonej kapusty, 10-15 dag suszonych grzybów, kilka suszonych śliwek bez pestek, cebula, sól, pieprz, olej
Kapustę ugotować na wolnym ogniu (ok. 1 godz.), przestudzić. Grzyby umyć, wymoczyć, ugotować, pokroić. Cebulę posiekać, podsmażyć, dodać do kapusty wraz z grzybami. Zaprawić zasmażką z mąki i łyżki oleju, przyprawić, dodać śliwki, zagotować.

Barszcz czerwony
1 kg buraków ćwikłowych, kilka suszonych grzybów, 2 cebule, kilka ziaren pieprzu i ziela angielskiego, 2 listki laurowe, vegeta, sól do smaku, kwasek cytrynowy, natka pietruszki
Umyte i uprzednio namoczone grzyby ugotować w wodzie, w której się moczyły. Obrać buraki, zetrzeć na tarce, zalać zimną wodą, dodać cebulę i pozostałe przyprawy, zagotować. Wystygnięty wywar połączyć z wywarem z grzybów i kwaskiem cytrynowym. Przed podaniem dodać posiekaną natkę pietruszki.

Uszka wigilijne
Ciasto: 2 szklanki mąki, 1 jajko, szczypta soli, odrobina wody.

Nadzienie:
Na oleju, bądź maśle podsmażamy cebulę oraz pokrojone ok. 10 dkg suszonych grzybów. Dodajemy 1 łyżkę tartej bułki, surowe jajko, sól, pieprz do smaku.
Z podanych wyżej składników zagniatamy ciasto, rozwałkowujemy, kroimy na małe kwadraty, na każdym kładziemy trochę nadzienia. Kwadrat zlepiamy po przekątnej i łączymy brzegi powstałych trójkątów.
Uszka wrzucamy do gotującej i osolonej wody.

Rybne płaty pieczone
5 mrożonych płatów rybnych, 10 dkg pieczarek, 1 cebula, 4 łyżki oleju, 2 dkg masła, 1 łyżka tartej bułki, sól, pieprz, cytryna
Rozmrozić płaty rybne, osolić, oprószyć pieprzem i skropić sokiem z cytryny. Drobno pokrojone pieczarki i cebulę podsmażyć w oleju, wsypać tartą bułkę przyprawić solą i pieprzem oraz dodać natkę zielonej pietruszki.
Dokładnie wymieszać i smarować cienko każdy płat, zwinąć, spiąć i ułożyć na blaszce.
Na pół godziny przed podaniem obłożyć wolne miejsca pokrojonymi w ósemkę ziemniakami i upiec. Pod koniec pieczenia na każdy kawałek ryby nałożyć trochę masła. Posypać zieleniną.

Śledź w śmietanie
5 sztuk śledzi, 25 dkg cebuli, 20 dkg jabłek, 0,3 l śmietany, cukier, kwasek cytrynowy, zielona pietruszka
Śledzie wymoczyć i odfiletować, zdjąć skórę. Cebulę obrać, pokroić w kostkę, sparzyć wrzątkiem. Jabłka umyć, obrać i pokroić w kostkę. Cebulę połączyć z jabłkami, dodać śmietanę, doprawić do smaku.
Ułożone na półmisku śledzie zalać sosem i przybrać zieloną pietruszką.

Ryba w galarecie
Karp, szczupak lub inna ryba, 3 szklanki wody, 2 cebule, pietruszka, kawałek selera, cukier, pieprz do smaku, 2 łyżeczki żelatyny
Oczyszczoną rybę możemy pokroić w kawałki lub gotować w całości.
Do ryby dodać włoszczyzny, zalać wodą i gotować na wolnym ogniu.
Do wrzącego wywaru dodać sól i cukier do smaku. Pod koniec gotowania dodać odrobinę zmielonego pieprzu oraz sok z cytryny. Rybę wyjąć z wywaru, całość przecedzić, do wywaru dodać namoczoną w kilku łyżkach żelatynę i jeszcze raz zagotować.
Rybę ułożyć w salaterce, udekorować warzywami, plastrami cytryny i zalać wywarem. Pozostawić do zastygnięcia.

Makowiec drożdżowy
Ciasto: 50 dkg mąki, 6 dkg drożdży, około 1 szkl. mleka, 4 żółtka, 15 dkg cukru, 15 dkg masła, szczypta soli, cukier waniliowy
Nadzienie: 50 dkg maku, 20 dkg cukru, 5 dkg masła, 3 białka,olejek migdałowy, skórka pomarańczowa, rodzynki, rozdrobnione orzechy
Przygotować rozczyn z drożdży, 1 łyżki cukru, 1 łyżki mąki, 2 łyżek mleka. Pozostawić do wyrośnięcia.
Mąkę przesiać, żółtka utrzeć, z cukrem i cukrem waniliowym. Do mąki dodać masę jajeczną, ciepłe mleko, rozczyn i sól. Ciasto dokładnie wyrobić. Dodać przestudzony, uprzednio rozpuszczony tłuszcz i jeszcze raz dokładnie wyrobić. Następnie odstawić w ciepłe miejsce do wyrośnięcia.
Mak sparzyć i po odsączeniu trzykrotnie przepuścić przez maszynkę. Stopić tłuszcz i gorący połączyć z makiem. Dodać aromat migdałowy, cukier, pianę z białek, pokrojoną skórkę pomarańczową, rodzynki i drobno posiekane orzechy.
Połowę wyrośniętego ciasta rozwał-kować na kształt prostokąta, posmarować połową masy makowej i starannie zwinąć. Tak samo postąpić z drugą połową ciasta i maku. Przełożyć do formy wysmarowanej tłuszczem i posypanej tartą bułką. Nakłuć ciasto widelcem, a gdy wyrośnie wstawić do piekarnika.

Kompot z suszonych śliwek
30 dkg suszonych owoców (jabłka, gruszki, śliwki), 1/3 szkl. cukru, trochę cynamonu
Owoce umyć, zalać wodą, odstawić na kilka godzin. Wodę, w której owoce się moczyły zlać, dodać cukier i cynamon, zagotować. Włożyć owoce i gotować ok. 15 minut.

Śledź po kaszubsku
50 dag filetów śledziowych, 10 dag selera, 20 dag pieczarek,
2 marchewki, 1/2 szklanki majonezu, 1/2 szklanki jogurtu, łyżka oleju, sok z cytryny
Pieczarki umyć, obrać marchewkę i seler. Pieczarki pokroić w plasterki, warzywa – w słupki. Na patelni rozgrzać olej i udusić na nim warzywa z pieczarkami, przyprawić solą, pieprzem i szczyptą cukru, ostudzić. Z filetów usunąć skórę i pokroić w dzwonka. Z majonezu i jogurtu przygotować sos, doprawić sokiem z cytryny, solą i pieprzem. Na podłużną salaterkę (pół-misek) wyłożyć warstwę duszonych i ostudzonych jarzyn, na nie ułożyć pokrojone kawałki śledzia. Całość zalać przygotowanym sosem. Udekorować natką pietruszki.

Paszteciki do czerwonego barszczu
Ciasto: 50 dag mąki, 5 dag drożdży, 2 jaja, 1 łyżka cukru, ok. 1 szklanki mleka, 2-3 łyżki kwaśnej śmietany, 20 dag margaryny, szczypta startej gałki muszkatołowej
Nadzienie: 50 dag kapusty kwaszonej, kilka suszonych grzybków, 2 łyżki tłuszczu, 1 jajo, pieprz
Kapustę udusić z grzybkami i doprawić do smaku, ostudzić, odcedzić z nadmiaru sosu i posiekać.
Z podanych składników przygotować ciasto: drożdże rozetrzeć z cukrem i śmietaną i dodać do mąki posiekanej z margaryną i gałką muszkatołową. Ciasto bardzo dokładnie wyrobić. Rozwałkować na grubość 1 cm, i pokroić na ok. 10 prostokątów (6 x 8 cm). Na każdą porcję ciasta wyłożyć nadzienie, zawijać formując małe ruloniki, pozostawić do wyrośnięcia. Upiec w gorącym piekarniku.

Sałatka śledziowa
2 wymoczone śledzie, 1 jabłko, kwaszony ogórek, szklanka kukurydzy konserwowej, garstka posiekanych marynat (grzybki, śliwki, dynia), 1/3 szklanki majonezu, sól, pieprz
Śledzie pokroić w paseczki, kukurydzę osączyć, jabłko i ogórek pokroić w kostkę. Wszystkie składniki wymieszać z majonezem, doprawić do smaku solą i pieprzem, przełożyć do salaterki i udekorować natką pietruszki, papryką oraz gotowanym jajkiem.

Elżbieta Grunwald