Chociaż przygotowanie przetworów domowych wymaga dużo pracy, to warto je przygotować, bo kiedy zimową porą otwiera się taki słoiczek pachnący latem – mamy wspaniałą ucztę nie tylko dla żołądka.

Pomimo że w sklepach jest szeroki wybór wszelkich przetworów gwarantujących wspaniały smak, w słoiczkach o rożnych kształtach, z pięknymi kolorowymi etykietami, to wszystkie mają wspólną cechę: zawierają chemię, czyli konserwanty.

Wprawdzie konserwanty są stosowane zgodnie z przewidzianymi prawem normami, to jednak spożywane regularnie (a w tej chwili niemal każdy produkt spożywczy zawiera jakieś składniki konserwujące), kumulują się w organizmie i mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia konsumentów. Powinniśmy więc w jak największym stopniu unikać sztucznych dodatków w tym co spożywamy, ponieważ posiadają one właściwości alergizujące, a niekiedy nawet kancerogenne.

Przygotowując przetwory warto zastosować się do kilku wskazówek:

• Przetwarzać należy tylko owoce i warzywa, które są zdrowe, jędrne i bez uszkodzeń. Z niesmacznego surowca nie da się otrzymać pełnowartościowego produktu. Lepiej wyrzucić jedno nadpsute jabłko niż potem cały słoik przetworu.
• Owoce i warzywa należy dokładnie umyć i osuszyć, ponieważ w samej wodzie pozostającej na powierzchni umytych warzyw czy owoców mogą być bakterie, które spowodują psucie się gotowych przetworów.
• Słoiki i butelki muszą być dokładnie umyte i wypłukane, a potem wyprażone w piekarniku (10-15 min. w ok. 150°C). Dzięki temu zniszczone będą drobnoustroje, które mogłyby znajdować się na ich ściankach.
• Warto trzymać się receptury, gdyż dodatek soli, cukru czy octu zawsze jest tak wyliczony, by uniemożliwić rozwój drobnoustrojów, a tym samym zapewnić przetworom trwałość.
• Pasteryzowanie, czyli ogrzewanie napełnionych i zamkniętych słoików przez 15-30 min., zwiększa szansę na to, że przetwory nie zepsują się.

Konfitura ze śliwek

2 kg śliwek, 1,5 kg cukru, 3 szklanki wody

Dojrzałe, ale jędrne i nieuszkodzone śliwki przepołowić, usunąć pestki. Z wody i kilograma cukru przygotować syrop, zagotować go, odszumować i do wrzącego włożyć owoce. Ponownie zagotować i odstawić na 24 godziny, po czym ponownie zagotować, odszumować (zdjąć pianę) i dodać pozostały cukier, wymieszać. Ponownie zagotować i znów odstawić na 24 godziny. Po tym czasie zagotować konfiturę, odszumować i gotować na małym ogniu przez około 3 minuty i jeszcze gorącą przekładać do przygotowanych słoików, mocno zakręcać, odwracać i ustawiać na zakrętce, dla lepszego zamknięcia można przykryć grubym ręcznikiem lub kocem. Po ostygnięciu przenosić do spiżarni.

Gruszki w syropie

4 kg gruszek, szklanka octu 10%, szklanka wody, 6 szklanek cukru, goździki, cynamon,

Gruszki obrać, pokroić na ćwiartki, wykroić gniazda nasienne i włożyć do wody z kwaskiem cytrynowym. Szklankę octu, szklankę wody, cukier, goździki i cynamon zagotować. Na gotujący syrop wrzucić gruszki i gotować na małym ogniu, aż staną się lekko szkliste (około 8-10 minut). Gorące przekładać do słoików, zakręcać i ustawiać na wieczku.

Grzyby pasteryzowane

kilogram leśnych grzybów (najlepiej różnych), 2 cebule, 4 łyżki oliwy, sól, pieprz

Grzyby pokroić na mniejsze kawałki. W głębokiej patelni podsmażyć drobno pokrojoną cebulę na oliwie, po czym dodać rozdrobnione grzyby. Smażyć około 30 minut, często mieszając. Jeżeli wyparuje zbyt dużo soku, wówczas podlać małą ilością zagotowanej wody, dodać do smaku sól i pieprz. Gorące nakładać do słoiczków po dżemie i pasteryzować po 20-30 minut przez 2 dni. Takie grzyby nadają się świetnie na zupę, sos grzybowy lub po podsmażeniu na patelni jako dodatek do mięs na gorąco.

Ogórki curry

2,5 kg ogórków, 5 średnich cebul, 3 łyżki soli
zalewa: litr wody, 2 szklanki cukru, 3 łyżki curry, 3 łyżki gorczycy, 3 szklanki octu

Ogórki (niezbyt duże) pokroić w grubsze plasterki, cebulę w półplasterki, wymieszać i posypać solą, odstawić na 30 minut. Z podanych składników zagotować zalewę. Ogórki nakładać do słoików po dżemie, zalewać gorącą zalewą i pasteryzować około 5-10 minut. Po wyjęciu z pasteryzacji ustawiać słoiki na zakrętce.

Ogórki z chili bez pasteryzowania

2,5 kg małych ogórków, 4 łyżki soli, łyżeczka chili, 1,5 główki czosnku,
syrop: 1,5 szklanki octu, 2,5 szklanki cukru, 8 łyżek oleju

Ogórki pokroić na 4 części wzdłuż, zasypać solą i pozostawić na 6 godzin, po czym odlać sok, a ogórki posypać łyżeczką chili i zmiażdżonym lub drobno posiekanym czosnkiem. Zalać gorącym syropem, pozostawić na 12 godzin, wymieszać i wkładać do małych słoików, szczelnie zakręcać. Nie trzeba wekować.

Sałatka z warzyw mieszanych

1 kg kapusty czerwonej, 1 kg cebuli, 1 kg papryki, 1 kg jabłek
na zalewę: litr wody, 2 dag soli, 2 łyżki cukru, łyżeczka kwasku cytrynowego

Cebulę pokroić w ćwierćkrążki, zblanszować. Paprykę zblanszować w całości, a po ostudzeniu oczyścić z nasion i pokroić w paski. Kapustę czerwoną poszatkować, jabłka obrać i zetrzeć na tarce o grubych oczkach. Warzywa układać warstwami w słoiki, dodając suche nasiona kopru i 1-2 goździki, zalewać gorącą zalewą. Słoiki pasteryzować około 25 minut.

Joanna Czarkowska