Wielkanocne obyczaje

mar 30, 2021

Wielkanoc to najważniejsze święto chrześcijańskie, które przypada zawsze w pierwszą niedzielę po pierwszej wiosennej pełni księżyca. Jest świętem ruchomym i może zaczynać się 22 marca a najpóźniej 26 kwietnia.

Święta Wielkanocne poprzedza Wielki Post, czyli czterdziestodniowy okres trwający od Środy Popielcowej do Niedzieli Palmowej. W tych dniach katolicy uczestniczą w nabożeństwach Drogi Krzyżowej oraz rekolekcjach wielkopostnych. Celem rekolekcji jest osiągnięcie skupienia wewnętrznego i odnowy moralnej. Jest to czas oczyszczenia. Wielki Tydzień przed Wielkanocą rozpoczyna Niedziela Palmowa. W tym dniu  święci się palmy na pamiątkę tryumfalnego wjazdu Chrystusa do Jerozolimy. W zwyczajach ludowych palmy były symbolem wiosny i odradzania się przyrody. Teraz święci się palemki z pędów wierzby, przybrane gałązkami: borówek, bukszpanu, forsycji i żonkili. W wielu miejscowościach kultywuje się jeszcze zwyczaj wykonywania nawet kilkunastometrowych okazów, złożonych z wielu gałązek, kwiatów bibułowych i innych ozdób. Ich rozmiar i piękno jest powodem do dumy dla wykonawców oraz powodzenie i szczęście. Poświęcone palmy wieszano w domach, nad drzwiami wejściowymi, żeby strzegły przed pożarem i uderzeniem pioruna. W tradycji ludowej połykano święcone, wierzbowe „bazie”, aby uchronić się przed chorobami. W Wielki Czwartek obchodzimy pamiątkę ustanowienia Najświętszego Sakramentu a Wielki Piątek – śmierć Chrystusa. W tym dniu nawiedzamy symboliczne groby Chrystusa, które znajdują się w Kościołach. W Wielką Sobotę święcone są pokarmy w kościołach lub też domach głównie w małych miejscowościach.  Do święconki wkłada się między innymi: jajko jako symbol życia, chleb dający pomyślność; sól  to oczyszczenie i siła życia; wędliny symbolizują zdrowie i dostatek; chrzan to symbol pokonywania trudności.

W Wielką Sobotę święcone są też ogień i woda, którą zabiera się do domu i przechowuje przez cały rok. Jest ona używana podczas domowych wydarzeń religijnych.

W niedzielny wielkanocny poranek odprawiana jest uroczysta msza św. zwana rezurekcją.

Po mszy, cała rodzina zasiada do śniadania przy odświętnie nakrytym stole. Najpierw wszyscy dzielą się święconką a następnie spożywają świąteczne potrawy.

Propozycja na wielkanocny stół:

Żurek na gęsinie z białą kiełbasą

Porcja mięsa z gęsi, 3 marchewki, 1 pietruszka, 1 seler (kawałek), 1 cebula, ok. 50 dkg białej kiełbasy, ziele angielskie, pieprz czarny, liść laurowy, majeranek, sól, 2 l wody, ok. 500 ml zakwasu, 50 ml. słodkiej śmietany, jaja 6-8 sztuk .

Ugotować wywar na mięsie z gęsi z dodatkiem pokrojonych warzyw. Z wywaru wyjąć mięso i warzywa. Następnie dodać zakwas i majeranek, gotować ok. 10 minut. Na końcu dodać pokrojoną białą kiełbasę. Do smaku doprawić solą i pieprzem. Osobno ugotować jajka na twardo. Podawać z pokrojonym na ćwiartki lub połówki i pokrojoną w plasterki białą kiełbasą.

Gołąbki bez zawijania

1 kg mięsa mielonego, 1/2 kg kapusty, 2 łyżki soku z cytryny, 2 cebule, 2 ząbki czosnku, 4 jajka, sól, pieprz do smaku, 2 łyżki posiekanej natki pietruszki, 2 łyżki posiekanego koperku, mąka krupczatka do otaczania, olej do smażenia;

Sos :około 750 ml. bulionu warzywnego, 1 słoiczek koncentratu pomidorowego, listek laurowy, ziele angielskie, śmietana (18% – 5 łyżek), mąka  (ok. 2 łyżki ).

Kapustę posiekać drobno, lekko posolić, skropić sokiem z cytryny i odstawić na 15-20 minut. Cebulę drobno pokroić w kostkę. Mięso wymieszać z kapustą, cebulą posiekaną w kostkę, jajkami, czosnkiem roztartym z odrobiną soli, dodać przyprawy i zielenię. Z masy formować niezbyt duże owalne gołąbki, obtaczać w mące i smażyć na rozgrzanym oleju w garnku, podlać bulionem. Dodać koncentrat pomidorowy rozcieńczony bulionem, przyprawy i dusić ok. 30 minut. Gołąbki wyjąć z garnka, a sos zagęścić śmietaną i mąką.

Jajka faszerowane szynką

8 jaj, 25 dag szynki, 1 łyżka drobno posiekanego szczypiorku, łyżeczka chrzanu, 2 łyżki majonezu, sól, pieprz, zielona sałata i pietruszka do przybrania.

Jajka gotujemy na twardo, studzimy a następnie obieramy ze skorupek i przecinamy wzdłuż na połówki. Delikatnie wyjmujemy żółtka i rozcieramy z majonezem. Dodajemy szynkę drobno pokrojoną w kostkę, szczypiorek oraz przyprawy do smaku. Całość dokładnie mieszamy i przygotowaną masą napełniamy połówki białek. Układamy na półmisku na listkach zielonej sałaty, polewamy majonezem i dekorujemy zieloną pietruszką.

Do jajek faszerowanych można podać sos tatarski.

Chrzan z jabłkiem

  1. 7-10 dag chrzanu, dwa jabłka, łyżka śmietany

Na drobnej tarce zetrzeć chrzan a na grubej świeże jabłka. Wszystkie składniki dobrze wymieszać. Podaje się jako przystawkę do mięs i wędlin.

 Opracowała: Elżbieta Grunwald

 

 

Skip to content