Na terenie powiatu suwalskiego znajduje się znaczna część Wigierskiego Parku Narodowego. Według fizyczno-geograficznego podziału kraju, park znajduje się w mezoregionie Pojezierza Wschodniosuwalskiego (gm. Suwałki) i mezoregionie Równiny Augustowskiej z głównym i największym obiektem hydrograficznym – jeziorem Wigry o powierzchni 2186,7 ha z wyspami. Obok dużych jezior, osobliwością parku są niewielkie dystroficzne jeziorka śródlądowe zwane – „sucharkam”. Ponadto, oprócz bogactwa zespołów leśnych, na terenie parku występuje ponad 50 zespołów nieleśnych, z których na szczególną uwagę zasługują zbiorowiska torfowiskowe. Flora parku zawiera ok. 800 gatunków roślin naczyniowych, w tym 42 gatunki podlegające ochronie prawnej, ponad 200 gatunków mchów wątrobowców oraz 300 gatunków porostów. Fauna parku reprezentowana jest przez szereg gatunków zwierząt lądowych charakterystycznych dla strefy klimatu umiarkowanego, z których najbardziej charakterystycznym jest bóbr. Z ptaków – na uwagę zasługują gatunki drapieżne (m.in. orzeł bielik, orzeł krzykliwy). W wodach parku występuje 20 gatunków ryb (np. sieja, stynka, pstrąg strumieniowy).

Najcenniejsze obiekty przyrodnicze parku chronione są w rezerwatach ścisłych. Są to rezerwaty: Wiatrołuża, Królówek, Maniówka, Kamionka, Wędołek, Stary Folwark, Jezioro Długie, Jezioro Suchar Duży, Jezioro Białe, Jezioro Bagno. Główną rzeką na terenie parku jest Czarna Hańcza, która przed ujściem do Jeziora Wigry ma charakter typowy dla rzek górskich. Wypływając z Wigier staje się natomiast rzeką nizinną o wolnym, meandrującym nurcie.
W celu ochrony szczególnych walorów krajobrazowych został utworzony Suwalski Park Krajobrazowy. Zajmuje on powierzchnię 6284 ha. Obszar parku obejmuje 4 jednostki krajobrazowe: falistą wysoczyznę morenową, równinę zastoiskową, pagórkowate pojezierze gliniaste i pagórkowate pojezierze piaszczyste. Teren ten pokryty jest niewielkimi kompleksami leśnymi, murawami kserotermicznymi i lakami, gruntami rolnymi i jeziorami (Hańcza – najgłębsze jezioro w kraju – 108,5 m; Szurpiły z grodziskiem Jaćwingów, Jaczno – najbardziej urozmaicone krajobrazowo) należącymi do systemów wodnych rzek: Czarnej Hańczy i Szeszupy. Osobliwością przyrodniczą jest wiszące torfowisko, znajdujące się nad Jeziorem Jaczno w pobliżu wsi Smolniki.

W powiecie suwalskim, oprócz wcześniej wymienionych rezerwatów WPN, znajdują się cztery rezerwaty przyrody o łącznej powierzchni 324,98 ha:

• dwa rezerwaty przyrody nieożywionej o powierzchni 16,86 ha
  • Głazowisko Łopuchowskie – rezerwat geologiczno-geomorficzny, obejmujący fragmenty dwóch wałów czołowo-morenowych w miejscowości Łopuchowo gm. Jeleniewo o pow. 15,88 ha;
  • Głazowisko Bachanowo nad Czarną Hańczą – rezerwat geologiczny obejmujący obszar morenowy z dużym nagromadzeniem głazów polodowcowych w m. Wróbel gm. Jeleniewo o pow. 0,98 ha
• dwa rezerwaty krajobrazowe o powierzchni 308,12 ha
  • Cmentarzysko Jaćwingów – rezerwat archeologiczny obejmujący ochroną fragment lasu z cmentarzyskiem z II-V w. n.e. w m. Szwajcaria gm. Suwałki o pow. 4,12 ha
  • Jezioro Hańcza – rezerwat wodno-krajobrazowy obejmujący ochroną najgłębsze jezioro Polski o pow. 304 ha.

Niektóre pomniki przyrody:

• Głazy narzutowe w miejscowościach: Smolenka, Pawłówka, Aleksandrówka;
• Lipa drobnolistna i grab pospolity w Dowspudzie;
• Modrzew europejski w Nadleśnictwie Suwałki;
• Jesion wyniosły w Jacznie.

Zabytki:

• Zespół Poklasztorny Zakonu Kamedułów w Wigrach,
• Cerkiew Prawosławna w Wodziłkach,
• Muzeum Ziemi Suwalskiej w Suwałkach,
• Kościół Parafialny pw. Najświętszego Serca Jezusowego – (zabytek kl. 0) w Jeleniewie,
• mosty w Stańczykach – 40 m wysokości,
• zespół popałacowy gen. L. M. Paca w Dowspudzie.

Warto zobaczyć

• 7 punktów widokowych na jeziora polodowcowe w Suwalskim Parku Krajobrazowym,
• Galeria w Przełomce prowadzona przez Halinę i Macieja Mackiewiczów,
• Siedlisko Regionalne „Ojcowizna” prowadzone przez Krystynę Łukaszewicz.

Ważniejsze imprezy organizowane na terenie Suwalszczyzny:

• „Kaziuk Suwalski” (marzec);
• Jarmark Folklorystyczny w Suwałkach (lipiec);
• Festiwal Kultury Celtyckiej w Dowspu-dzie (sierpień);
• Suwalskie Lato Muzyczne (lipiec, sierpień);
• Festyn Archeologiczny w Szwajcarii k/Suwałk (czerwiec);
• Międzynarodowy Festiwal Święto-jański w Szypliszkach (czerwiec).

Informacja turystyczna:

Suwalska Izba Rolniczo-Turystyczna
16-400 Suwałki, ul. Kościuszki 82 lok. 7, skr. poczt. 76,
tel./fax (87) 566 58 72, 566 54 94;
e-mail: sirt@suwalki-turystyka.info.pl

www.sirt.suwalki.com.pl
www.agroturystyka.pl-lt.org
www.suwalki-turystyka.info.pl
www.suwalki-bicycle.info.pl
www.basniowasuwalszczyzna.pl

Centum Promocji Suwalszczyzny – Wojciech Pliszka, ul. Utrata 2/90, 16-400 Suwałki,
tel./fax (87) 56 511 22, 566 58 20.

Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze, Oddział w Suwałkach,
ul. Kościuszki 37, 16-400 Suwałki,
tel./fax (87) 563 01 58.

„Wigry” Przedsiębiorstwo Turystyczne sp. z o. o., ul. Kościuszki 84,
16-400 Suwałki,
tel. (87) 566 32 89