Rolniczy Handel Detaliczny

Definicja

Rolniczy handel detaliczny to handel detaliczny polegający na:

– produkcji żywności zawierającej co najmniej jeden składnik pochodzący w całości  z własnej uprawy, hodowli lub chowu podmiotu działającego na rynku spożywczym oraz

– zbywaniu żywności, o której mowa konsumentowi finalnemu lub zakładom prowadzącym handel detaliczny z przeznaczeniem dla konsumenta finalnego

Co można wytwarzać i sprzedawać w ramach RHD?

• produkty pochodzenia zwierzęcego np. twarogi, masło, sery, mięso mielone, kiełbasy, ryby wędzone i inne.
• przetwory i produkty pochodzenia roślinnego np. oleje, dżemy, soki, chleby, kasze, mąki, przetwory z owoców, warzyw, grzybó
• surowce pochodzenia roślinnego i zwierzęcego np. zboża, warzywa, owoce, zioła, surowe mleko, śmietana , jaja.
• potrawy nie mięsne np. pierogi, kopytka, kluski śląskie, placki ziemniaczane i inne.

Gdzie można wytwarzać żywność w ramach RHD?

• w kuchniach i pomieszczeniach przydomowych, przed przystąpieniem do produkcji należy zadbać by takie pomieszczenie odpowiednio przygotować
• w małych przydomowych zakładach odpowiednio dostosowanych do produkcji żywności np. kuchnie letnie
• w inkubatorach przetwórstwa lokalnego, czyli zakładach przetwórczych udostępnionych lokalnym rolnikom w celu przetwarzania pozyskanych z gospodarstwa surowców z produkcji pierwotnej

W celu wytworzenia mąki, kasz, oleju czy soku rolnik może skorzystać z usług młyna, tłoczni czy olejarni.

Wymagania higieniczne

Rolnicy sprzedający żywność wyprodukowaną we własnym gospodarstwie przy wykorzystaniu pomieszczeń używanych głównie jako prywatne domy mieszalne (np. przy wykorzystaniu sprzętu i urządzeń gospodarstwa domowego w kuchni domowej) zobowiązani są do spełnienia wymagań rozporządzenia (WE) nr 852/2004 parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 roku w sprawie higieny środków spożywczych, określonych w załączniku II w rozdziale III (uproszczone wymagania higieniczne). Przepisy prawa unijnego dotyczące powyższej kwestii obowiązują w Polsce wprost i nie wymagają wdrożenia do polskiego porządku prawnego, powinny być stosowane w sposób elastyczny biorąc pod uwagę zakres prowadzonej działalności , wielkość zakładu i jego specyfikę.

Wymogi higieniczne określone w rozdziale III unijnego rozporządzenia określają, że:

• pomieszczenia (i automaty uliczne) na tyle, na ile jest rozsądnie podyktowane, będą tak usytuowane, zaprojektowane i skonstruowane oraz utrzymywane w czystości i dobrym stanie i kondycji technicznej, aby uniknąć ryzyka zanieczyszczenia w szczególności przez zwierzęta i szkodniki.
• w szczególności i w miarę potrzeby:

1. muszą być dostępne odpowiednie urządzenia, aby utrzymać właściwą higienę personelu włącznie ze sprzętem do higienicznego mycia i suszenia rąk, (higienicznymi urządzeniami sanitarnymi i przebieralniami)
2. powierzchnie w kontakcie z żywnością muszą być w dobrym stanie, łatwe do czyszczenia i w miarę potrzeby, dezynfekcji. Wymaga to stosowania gładkich, zmywalnych, odpornych na korozję i nietoksycznych materiałów, chyba, że przedsiębiorstwa sektora spożywczego mogą zapewnić właściwe organy, że inne użyte materiały są odpowiednie
3. należy zapewnić odpowiednią ilość gorącej i/lub zimnej wody
4. należy zapewnić warunki do czyszczenia i w miarę potrzeby dezynfekcji narzędzi do pracy i sprzętu
5. należy zapewnić odpowiednie warunki i/lub udogodnienia dla higienicznego składowania i usuwania niebezpiecznych i/lub niejadalnych substancji i odpadów (zarówno płynnych jak i stałych)
6. należy zapewnić odpowiednie udogodnienia i/lub warunki dla utrzymania i monitorowania właściwych warunków termicznych żywności
7. środki spożywcze muszą być tak umieszczone, aby uniknąć, na tyle na ile jest to rozsądnie potraktowane, ryzyka zanieczyszczenia.

Rolnicy, którzy zdecydują się prowadzić produkcję żywności w pomieszczeniach innych niż prywatne domy mieszkalne są zobowiązani do spełnienia wymagań, jakie musi spełnić każdy inny podmiot prowadzący produkcję żywności w podobnych warunkach lokalowych. Do takich podmiotów maja zastosowanie wymogi określone w załączniku II w rozdziale I i II rozporządzenia nr 852/2004.

Producent ma obowiązek prowadzenia badań laboratoryjnych żywności w zakresie oceny jakości zdrowotnej, mikrobiologicznej i przechowalniczej. Częstość badań determinuje skala produkcji oraz analiza ryzyka przy produkcji żywności, ustalona ze służbami nadzorującymi tj.: sanepid i weterynaria.

Gdzie zarejestrować działalność i kto sprawuje nadzór nad produkowaną żywnością ?

Należy złożyć pisemny wniosek o wpis do rejestru zakładów:

• minimum 30 dni przed dniem rozpoczęcia planowanej działalności do właściwego terytorialnie powiatowego lekarza weterynarii (PLW) w przypadku prowadzenia produkcji i sprzedaży produktów pochodzenia zwierzęcego i/lub żywności mieszanej tj. zawierającej jednocześnie produkty pochodzenia roślinnego i zwierzęcego
• minimum 14 dni przed dniem rozpoczęcia planowanej działalności do właściwej terytorialnie powiatowej stacji sanitarno-epidemiologicznej (PSSE) w przypadku prowadzenia produkcji i sprzedaży produktów pochodzenia roślinnego

Rolnik prowadzący RHD nie musi zgłaszać ani rejestrować prowadzenia działalności do służb IJHARS. Jednostki te korzystają z rejestrów Państwowej Inspekcji Weterynaryjnej i Państwowej Inspekcji Sanitarnej.

Zasady uznania działalności za RHD

Aby działalność mogła być uznana za rolniczy handel detaliczny należy spełnić kilka podstawowych zasad:

• Produkty pochodzenia zwierzęcego oraz żywność zawierająca jednocześnie środki spożywcze pochodzenia niezwierzęcego i produkty pochodzenia zwierzęcego można sprzedawać wyłącznie na terenie województwa, w którym zostały wyprodukowane lub na obszarach powiatów lub miast stanowiących siedzibę wojewody lub sejmiku województwa, sąsiadujących z tym województwem. Natomiast wyroby pochodzenia roślinnego można sprzedawać na terenie całego kraju.

• Ograniczenia dotyczące maksymalnej ilości żywności zbywanej w ramach rhd obowiązuje wyłącznie w odniesieniu do dostaw do zakładów prowadzących handel detaliczny z przeznaczeniem dla konsumenta finalnego. Co za tym idzie konsumentom finalnym możemy sprzedać dowolną ilość jaką jesteśmy w stanie wyprodukować w ramach rhd niezależnie od ilości zawartej w tym rozporządzeniu.
• przetwarzanie produktów i ich sprzedaż nie może być prowadzona przy zatrudnieniu osób na podstawie umów – o pracę, zleceń, o dzieło etc. z wyłączeniem uboju zwierząt i obróbki poubojowej, przemiału zbóż, wytłaczania oleju, soku. Sprzedaż żywności musi być prowadzona przez rolnika lub członka rodziny rolnika bez udziału pośredników, z wyjątkiem zbywania żywności podczas festynów, wystaw, kiermaszów, targów (wtedy można zbyć żywność z udziałem pośrednika, który również musi mieć zarejestrowany RHD).
• konieczne jest prowadzenie ewidencji sprzedaży żywności za każdy rok podatkowy. Ewidencja sprzedaży musi być dostępna w miejscu sprzedaży przetworzonych produktów

Kwestie podatkowe

• w ramach rolniczego handlu detalicznego rolnicy są zwolnieni z opodatkowania przychodów do kwoty 100 tys. zł rocznie.
• rolnik, który w roku podatkowym przekroczy limity ilości określonej dla RHD, może opodatkować przychód z tej działalności 2% podatkiem ryczałtowym. Oświadczenie o wyborze ryczałtu rolnik może złożyć na dany rok podatkowy nie później niż do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym uzyskał przychody lub do końca roku podatkowego, jeśli pierwszy taki przychód uzyskał w grudniu roku podatkowego. Zeznanie do US wg ustalonego wzoru o rocznej wysokości uzyskanego przychodu składa się w terminie do dnia 31 stycznia następnego roku.
• ryczałt wynosi 2% ewidencjonowanych przychodów i obowiązuje przy przychodach przekraczających 100 tys. zł i nie więcej niż równowartość w złotych 250 tys. euro.

Ważne

• żywność opakowana sprzedawana w ramach RHD musi być oznakowana zgodnie z rozporządzeniem WE 1169/2011 w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności. Na etykiecie żywności pakowanej producent powinien umieścić następujące informacje:

– nazwę produktu (zwyczajowa, opisowa),

– wykaz składników użytych do przygotowania produktu – w tym ilość najważniejszego, charakteryzującego produkt składnika,

– waga netto,

– data minimalnej trwałości/ termin przydatności do spożycia,

– warunki przechowywania,

– dane producenta.

Produkty sprzedawane bez opakowań lub pakowane na życzenie konsumenta – informacja o danym produkcie musi być wywieszona w miejscu jego sprzedaży lub inny jego nośnik informacji dostępny bezpośrednio konsumentowi.

• podatnicy powinni swoje dzienne przychody ze sprzedaży ewidencjonować w dniu sprzedaży.
• ewidencja powinna zawierać co najmniej następujące informacje:

– numer kolejnego wpisu,

– datę uzyskania przychodu,

– kwotę przychodu,

– przychód narastająco od początku roku,

– ilość i rodzaj przetworzonych produktów

• podatnicy są zobowiązani prowadzić odrębną ewidencję za każdy rok sprzedaży produktów. Rolnik sprzedając swoje produkty na targowisku lub w domu powinien mieć przy sobie ewidencję sprzedaży

 Beata Puławska