Wiosenny rozwój rodziny pszczelej jest uzależniony od temperatury otoczenia, ciepłoty w gnieździe, zapasów pokarmu (miodu, pierzgi i wody) oraz siły rodziny. Szczególne znaczenie odgrywają warunki atmosferyczne. Przy wczesnej i ciepłej wiośnie łatwiej jest osiągnąć pożądane efekty, mniejszymi nakładami pracy.
W kwietniu powinniśmy przeprowadzić główny wiosenny przegląd. Podczas przeglądu należy ocenić szczegółowo stan rodziny tj.:
– jakość matki pszczelej,
– ilość zapasów pokarmowych w gnieździe,
– zdrowotność rodziny,
– siłę rodziny (kondycję pszczół).
Przegląd ten polega na gruntownym rozbieraniu gniazd, toteż należy wybrać ciepły (nie mniej niż 15oC w cieniu) i bezwietrzny dzień.
Jakość matek oceniamy na podstawie ilości i jakości czerwia. Dobra matka składa dużo jaj a układ czerwia na plastrze jest zwarty. Natomiast mała ilość czerwia w tym okresie świadczy o słabej jakości matki pszczelej. Taką matkę należy przewidzieć do wymiany w najbliższym czasie.
Zapasy pokarmu w gnieździe powinny w tym okresie wynosić 4-6 kg. Mniejszy zapas może być przyczyną zahamowania matek w czerwieniu. Bardzo ważny jest zapas pierzgi.
Jeśli idzie o zdrowotność rodzin pszczelich to szczególną uwagę należy zwracać na wygląd czerwia. Sprawdzajmy więc czy wszystkie larwy mają normalny wygląd i prawidłowe położenie w komórkach plastrów. Nienaturalne położenie, zabarwienie oraz zapach mogą wskazywać na obecność chorób. Wszelkie podejrzenia należy zgłosić lekarzowi weterynarii.
Siłę rodzin oceniamy na podstawie ilości obsianych „na czarno” ramek oraz ilością czerwiu, z którego w najbliższym czasie wygryzą się pszczoły. Silna rodzina powinna zajmować w tym czasie 6-8 ramek warszawskich poszerzonych lub Dadanta. Rodziny słabe łączymy ze słabymi w celu stworzenia im korzystniejszych warunków rozwoju.
Podstawą sukcesu w gospodarce pasiecznej jest siła wyjściowa rodzin pszczelich. Stwierdzono, że silne rodziny mają wiosną przeciętnie trzy razy więcej czerwia niż słabe.
Rodziny silne produkują z reguły znacznie więcej miodu niż słabe. Zbiory miodu w miarę wzrostu siły rodziny ulegają znacznej progresji. Starajmy się zatem kierować rozwojem rodzin pszczelich, aby jak najwcześniej doszły one do maksymalnej siły.
Bardzo ważną pracą w tym okresie jest powiększanie gniazd. Najlepiej jest, jeśli pszczelarz stosunkowo często dodaje po 1-2 ramki. W ten sposób bowiem nie wyziębia się nadmiernie gniazda. Jest to jednak pracochłonne, toteż stosuje się czasem jednorazowe dodanie większej liczby plastrów. Sygnałem konieczności poszerzenia gniazda jest szczelne wypełnienie pszczołami skrajnej uliczki między matą a ostatnią ramką.
Do poszerzenia gniazd używa się przede wszystkim plastrów z pierzgą. Wstawia się je tuż obok młodego czerwiu.
Przez cały kwiecień do poszerzenia używa się zasadniczo jasno-brązowych plastrów. Czasem pod koniec tego miesiąca może zachodzić konieczność użycia do tego celu węzy. Węzę stosujemy wtedy, gdy pszczoły zaczynają produkować wosk, co można poznać po charakterystycznym pobielaniu brzegów komórek ciemniejszych plastrów. Wosk do jej produkcji musi bezwzględnie pochodzić z pasiek wolnych od zaraźliwych chorób.
Wiosną (przy prawidłowej i skutecznej walce z warrozą jesienią) nie powinno się już stosować żadnych preparatów chemicznych przeciwko tej chorobie. Chodzi tu o to, aby nie spowodować skażenia produktów pszczelich.
Podczas głównego przeglądu powinniśmy oczyścić ule ze śmieci (tzw. osyp zimowy, okruchy wosku i martwe pszczoły) itp. Jeśli warunki pogodowe nie pozwalają na zbyt długi przegląd to w pierwszej kolejności czyścimy dennicę ula, ponieważ tam najwięcej znajduje się wszelkich zanieczyszczeń i patogenów. W tym przypadku oszczędzimy pszczoły, które i tak są osłabione po zimie.
Gdy pogoda ustabilizuje się i będzie ciepło możemy oczyścić ściany ula i ramki. Natomiast przegląd połączony z czyszczeniem całego ula trwa stosunkowo długo około 30 minut.
Pamiętajmy o zachowaniu odpowiedniej higieny, dlatego wszelkie wymiecione z uli odpadki należy spalić lub głęboko zakopać.