Lato w pasiece

lip 13, 2011

Lato to okres intensywnego rozwoju rodzin pszczelich i kwitnienia wielu roślin miododajnych. Dlatego prace wykonywane w tym okresie wiążą się z następującymi zabiegami:
– systematycznym przeglądem rodzin pszczelich,
– powiększaniem gniazd i dodawaniem nadstawek,
– kontrolą nastroju rojowego w rodzinach i przeciwdziałaniu rójce,
– odbiorem miodu z uli,
– wychowem i wymianą matek itp.

Systematyczny przegląd rodzin ma na celu kontrolowanie na bieżąco ich stanu, pod kątem występowania nastroju rojowego oraz stałego poszerzania gniazda ramkami z suszem woskowym i węzą, po to żeby pszczoły zawsze miały pewien nadmiar wolnego miejsca do gromadzenia nektaru.
W czasie upalnego lata, szczególnie wówczas, gdy jest intensywny pożytek, należy otwierać szeroko otwory wylotowe, aby ułatwić pszczołom wentylowanie gniazda i odparowanie wody z nektaru. Należy pamiętać o grożących rabunkach w pasiekach. Oznacza to konieczność skracania czasu trwania przeglądu do niezbędnego minimum. Zabieg ten wiąże się z zakłóceniem normalnego funkcjonowania rodziny pszczelej. Aby negatywne skutki przeglądu były jak najmniejsze należy ustalić cel i sposób wykonania przeglądu, aby wykonanie jego było sprawne i spokojne.
Powiększanie gniazda powinno zależeć od charakteru prowadzenia gospodarki pasiecznej, czasu zakwitania i okresu kwitnienia głównych roślin pożytkowych oraz rasy pszczół. Błędem spotykanym w wielu pasiekach jest jednak przygotowanie zbyt silnych rodzin na końcową fazę głównego pożytku, kosztem miodu towarowego. Dlatego w końcu czerwca można ograniczyć nieco czerwienie matek ograniczając ją za pomocą kraty na 4-6 plastrach.

Obecnie najpopularniejsze w Polsce są ule nadstawkowe. Umożliwiają one stosowanie nadstawek jako tzw. część magazynową, przeznaczoną na zbiór miodu, co też ułatwia jego odbiór z ula. Właściwy termin dodawania nadstawek do uli określa się na podstawie obserwacji tempa rozwoju rodzin pszczelich. Zbyt opóźnione dodawanie nadstawek nie sprzyja produkcji miodu, a więc lepiej jest czasem dać je wcześniej niż za późno.

Jeśli chodzi o nastrój rojowy ma on niewątpliwie negatywny wpływ na produkcję pasieczną. Poza tym dezorganizuje pracę w pasiece i przyczynia się do strat pośrednich, powodując zmniejszenie produkcyjności rodzin oraz zwiększa nakłady pracy przy ich pielęgnacji.
Do poznanych przyczyn powstawania nastroju rojowego, poza dziedziczną skłonnością pszczół zaliczamy: nadprodukcję mleczka w rodzinie, niedobór substancji matecznej, ciasnotę w gnieździe i przegrzanie ula, układ warunków atmosferycznych i pożytków oraz nadmierne stężenie dwutlenku węgla w gnieździe. Zwiększony pęd do rójki obserwujemy przy następującym układzie pożytków: dobre i ciągłe pożytki rozwojowe wraz ze słabym pożytkiem letnim lub obfite pożytki wczesne, umiarkowany i długotrwały pożytek letni oraz nagłe zakończenie się pożytku.

Zwalczanie rójki polega przede wszystkim na wczesnym wykryciu nastroju rojowego. Dobrym wskaźnikiem jest obserwowanie budowy woszczyny w ramce pracy. Rodziny w nastroju rojowym nie budują w ramce pracy i to jest wystarczającym sygnałem dla pszczelarza. Można też niszczyć mateczniki rojowe, chociaż to nie zawsze daje dobre rezultaty, ponieważ w ten sposób przedłużamy stan bezrobocia w rodzinie. Przy niezbyt silnym nastroju i trwającym słabym pożytku wystarczy silnie „przewietrzyć” rodzinę, podając jej kilka ramek z węzą w środek gniazda. Znacznie trudniej jest przeciwdziałać rójce w okresie bezpożytkowym. Wtedy możemy dzielić silne rodziny i wykonywać odkłady z matkami nieunasiennionymi.

Innym sposobem zapobiegania rójce jest przestawianie uli, który polega na tym, że ul z rodziną w nastroju rojowym przenosimy na miejsce ula z rodziną słabą lub odwrotnie.
W naszych warunkach najczęściej pierwsze miodobranie wykonuje się na początku czerwca. Najlepiej jest wykonać je tuż przed końcem pożytku. Przed podjęciem decyzji o miodobraniu trzeba zorientować się czy miód jest już dojrzały. Należy odbierać miód dojrzały, kiedy plastry nadstawkowe poszyte są wieczkami woskowymi co najmniej do połowy, gniazdowe w 2/3 swej powierzchni. Miód najlepiej jest odwirować bezpośrednio po wyjęciu plastrów z ula, są one ciepłe i miód łatwo wypływa. Szybkość dojrzewania miodu zależy od jego odmiany jak i pory roku.
W racjonalnej gospodarce pasiecznej należy prowadzić wymianę matek. Zabieg ten uważa się za jeden z najważniejszych sposobów podnoszenia produkcyjności rodzin pszczelich. Należy wymieniać matki stare oraz o niskiej wydajności, czyli mało wartościowe. W postępowych pasiekach co roku wymienia się połowę matek. Wprowadza się na ich miejsce matki o wyższej wartości genetycznej, najlepiej z pasiek hodowlanych. Wymiana matek jest zabiegiem trudnym, połączonym z ryzykiem strat. Konieczne jest więc dobre poznanie techniki poddawania matek.

Antoni Zaleski

Skip to content