Zaburzenia w rozrodzie to drugi po mastitis, najważniejszy problem zdrowotny w chowie krów mlecznych.

Kłopoty z rozrodem krów mlecznych pojawiają się w stadach coraz częściej, zwłaszcza u wysoko wydajnych zwierząt pochodzących z importu. Najczęściej wiąże się je ze zwiększającą się wydajnością mleka. Wraz ze wzrostem wydajności obserwuje się często pogorszenie płodności. Płodność jest jednym z najważniejszych składników opłacalności produkcji mleka. Hodowca ponosi koszty związane z większą liczbą zabiegów inseminacyjnych i opieką weterynaryjną.

U krów wysoko wydajnych działanie gruczołu mlecznego ma przewagę nad działaniem układu rozrodczego. Uważa się, że płodność i mleczność są warunkowane sprawnym działaniem układu neurohormonalnego oraz prawidłową przemianą materii. U wysoko wydajnych krów, problemy z płodnością wynikają z niewłaściwego żywienia, a także z powodu wysokiej wydajności w ostatnich tygodniach laktacji, powodującej trudności z zasuszaniem. Rozwiązaniem może być wydłużenie okresu laktacji do 12-15, a nawet do 18 miesięcy, a więc odejście od standardowej 305-dniowej laktacji. Musi to skutkować wydłużeniem okresu międzywycieleniowego (OMW) i międzyciążowego (OMC), odpowiednio: z 360 do 420-450 dni i więcej oraz z 85 do 120 dni i więcej. W oborach o średniej wydajności powyżej 7000 kg mleka zaleca się przechodzenie z doju 2-krotnego na dój 3-krotny, bądź rezygnację ze standardowego okresu zasuszenia wynoszącego 60 dni, ograniczając go do 45, a nawet do 30 dni. Chodzi tutaj o spłaszczenie krzywej laktacji, obniżenie częstości zachorowań, poprawienie wskaźników rozrodu itp., a w konsekwencji obniżenie kosztów produkcji mleka.

Tradycyjnie zakłada się, że przeciętny okres międzywycieleniowy powinien wynosić około 365 dni. W rzeczywistości utrzymanie standardowej długości OMW, w przypadku krów o wysokiej wydajności, może być trudne, a czasami także niecelowe. Obecnie przyjmuje się, że zasada „co rok cielę” dotyczy krów o wydajności do 6000 kg mleka rocznie. Na każdy 1000 kg mleka ponad ten poziom można wydłużyć OMW o 10-14 dni.

Warto więc przeanalizować sytuację w stadzie krów mlecznych, a pomogą w tym wskaźniki rozrodu zawarte w tabelach.

Rozpatrywano krowy o średniej rocznej wydajności 8 tys. kg.

Tabela 1. Prawidłowe wskaźniki rozrodu w oborze krów mlecznych

Tabela 2. Ocena rozrodu na podstawie długości OMW i jego składowych. (Słoniewski 2008)

Marcin Szeligowski

Literatura:
1. Kowalski Z., Wpływ żywienia białkowego na rozród krów mlecznych. Zeszyty Naukowe Przeglądu Hodowlanego, 55/2001, s. 67
2. Szarek J., Kwaśnicki R., Adamczyk K., Rozród bydła dziś i jutro. Przegląd Hodowlany 12/2004, s. 9