O simentalach warto wiedzieć więcej

maj 13, 2010

Rasa simentalska ma mniejsze wymagania i można ją hodować w gorszych warunkach żywienia i utrzymania. Bydło tej rasy ma wiele zalet: zadowalającą wydajność i bardzo dobry skład mleka o niskiej liczbie komórek somatycznych, dobrą użytkowość mięsną oraz zdolności dostosowania i przetrwania w trudnych warunkach, przy zachowaniu zdrowia i doskonałym wykorzystaniu pasz objętościowych.

Simental pochodzi ze Szwajcarii i należy do najstarszych ras hodowanych w Europie. Obecnie po holsztyno-fryzach jest najpopularniejszą i najliczniejszą rasą na świecie, a ich populacja szacowana jest na około 42 mln sztuk ze stałą tendencją wzrostową. Obecność simentali na wszystkich kontynentach potwierdza ich duże zdolności adaptacyjne i wysoką produkcyjność w tak ekstremalnym klimacie i warunkach, jakie panują w wysokich Alpach czy na kontynencie afrykańskim.

Umaszczenie i dostosowanie

Simental posiada czerwono-białe lub biało-kremowe umaszczenie z białą głową oraz jasną śluzawicą i dopuszczalnymi ciemniejszymi okularami. Podbrzusze i wymię oraz dolna część kończyn powinny być białe. Skóra jest miękka, gruba i łatwo przesuwalna. Krowy osiągają ok. 145 cm wysokości w kłębie i masę ciała 650 – 800 kg, a buhaje od 900 – 1100 kg.

Bydło to jest doskonale przystosowane do wypasu pastwiskowego na pochyłych stokach i zboczach. Ma silne i dobrze spoinowane nogi, a racice twarde i odporne na ścieranie. Krowy nawet starsze chętnie się przemieszczają i pobierają duże ilości zielonki z pastwisk. Przy okresowym niedoborze pasz zwierzęta chętnie jedzą słomę i ograniczają produkcję zachowując zdrowotność i płodność. Natomiast, gdy nastąpi poprawa żywienia krowy szybko regenerują siły i zwiększają wydajność mleka, a opasy nadrabiają przyrosty masy ciała.

Ważne wymagania

Hodowcy rasy simentalskiej od krów oczekują zadowalającej produkcji mleka wysokiej jakości, a od potomstwa wysokich przyrostów i produkcji wołowiny kulinarnej o dobrych standardach jakościowych. Również wybrakowane krowy stanowią wartościowy materiał rzeźny, a cielęta łatwo się sprzedaje gdyż są poszukiwane przez kupców zagranicznych i krajowych. Dlatego też bydło tej rasy doskonalone jest w typie: mleczno-mięsnym, mlecznym z zachowaniem cech mięsnych, jak również mięsnym – simental mięsny.

Dobra płodność

Rozród jest jednym z najważniejszych czynników w produkcji mleka i żywca wołowego. W stadach krów simentalskich przy prawidłowym nadzorze i zarządzaniu, wszystkie wskaźniki płodności mieszczą się w granicach normy i korzystnie wpływają na efekty ekonomiczne produkcji. Nawet w stadach o najwyższym poziomie wydajności okres międzywycieleniowy nie powinien przekraczać 390 dni, co pozwala wyprodukować więcej mleka i cieląt w całym okresie użytkowania krów. Natomiast wskaźnik inseminacyjny – zużycie nasienia na jedno skuteczne zacielenie wynosi poniżej 1,5 porcji nasienia.

Zdrowe wymiona

Choroby wymion w najwyższym stopniu pogarszają wskaźniki ekonomiczne gospodarstw mlecznych. Stany zapalne gruczołu mlecznego zmniejszają ilość produkowanego mleka i powodują wzrost komórek somatycznych. Genetycznie uwarunkowana odporność bydła simentalskiego na mastitis ogranicza te straty do minimum.

Dobre mleko

Mleko tej rasy ma duże walory smakowe, wysoką zawartość białka i suchej masy a niską komórek somatycznych. Odznacza się szczególną przydatnością do produkcji serów najwyższej jakości. Trzeba wiedzieć, że cena mleka jest i będzie coraz bardziej uzależniona od liczby komórek somatycznych oraz zawartości w nim suchej masy i białka. Ponadto wyrównana wydajność w laktacji u simentali pozwala na ich tańsze żywienie przy niskim zużyciu pasz treściwych.

Długowieczność

Okres użytkowania krów simentalskich powinien wynosić co najmniej pięć laktacji. W badaniach stwierdzono, że pełna efektywność produkcji mleka występuje aż do dziewiątej laktacji, a szczyt mleczności krowy osiągają zwykle w 5-6 laktacji. Jest to związane z ogólnym rozwojem organizmu, zwiększeniem kalibru, pojemności wymienia oraz przewodu pokarmowego. W gospodarstwach objętych badaniami było dużo krów starszych 12-14-letnich w dobrej kondycji i zdrowiu.

Krowy mamki i produkcja wołowiny

Dobra mleczność, bardzo łagodny i spokojny charakter oraz szereg innych zalet dobrego macierzyństwa i opieki nad potomstwem sprawia, że zwierzęta te są wykorzystywane jako krowy mamki w stadach mięsnych. Dzięki zdolnościom adaptacyjnym, silnej budowie i dobrym wykorzystywaniu pasz objętościowych rasa ta jest użytkowana w typie jednostronnie mięsnym w różnych strefach klimatycznych – w Afryce Południowej, USA, Kanadzie, Izraelu, Australii, a także w Polsce. Kraje, które specjalizują się w produkcji mięsa w oparciu o bydło simentalskie to: Argentyna, Australia, Nowa Zelandia, St. Zjednoczone, Południowa Afryka i Zimbabwe. Także w niektórych krajach europejskich takich jak W. Brytania, Szwecja, Dania i Irlandia coraz szerzej użytkuje się bydło simentalskie w stadach mięsnych.

Wydajność mleczna simentali jest zróżnicowana

Populacja bydła simentalskiego jest bardzo zróżnicowana, zarówno pod względem typu jak i systemów użytkowania. Najmniejszą wydajność mają simentale mięsne, średnią doskonalone w typie mleczno-mięsnym 4,5-6 tys. kg, a najwyższą w typie mlecznym 6-8 tys. kg mleka.

Austria – pogłowie bydła 2 miliony sztuk, z czego 80% to rasa simentalska (1,6 mln szt.). Średnia wielkość stada wynosi 14,2 sztuk. W najlepszych stadach wydajność mleka przekracza 8 a nawet 10 tys. kg, o zawartości 5,31% tłuszczu i 3,72% białka, a rekordzistka rasy dała 14944 kg mleka o zawartości 5,48% tłuszczu i 3,65% białka.

Simentale niemieckie – mają średnią wydajność 7000 kg mleka przy 4,15% tłuszczu i 3,49% białka. Rekordy wydajności osiągają simentale w Bawarii, gdzie rasa ta ma najwięcej miłośników, a postęp hodowlany jest bardzo wysoki. W tym landzie najważniejsza jest tradycja i sukcesy gospodarstw. Historyczna wydajność przez 30 a nawet 50 lat zapisana wynosiła: 3000; 4500; 5000; 7000, a obecnie 10 tys. kg mleka od krowy i to głównie od simentali, rasy która stanowi 83% pogłowia krów. Należy nadmienić, że w landzie tym gospodarstwa są drobne o średniej wielkości – 25,8 krów w stadzie.

Simentale w Czechach – osiągają średnią wydajność 6175 kg mleka przy 4,08% tłuszczu i 3,46% białka.

Francja – z simentali szwajcarskich francuzi wyhodowali rasę montbeliarde. W odróżnieniu od simentali, montbeliardy charakteryzują się nieco lżejszym kalibrem z wyraźniej zaznaczonymi cechami mlecznymi. Średnia wydajność krów pod oceną wynosi 7752 kg mleka zawierającego 3,93% tłuszczu i 3,45% białka. Popularność montbeliardów wśród hodowców francuskich wynika z uwarunkowań ekonomicznych, bo większość z nich dąży do uzyskania maksymalnej produkcji, ale przy minimalnych kosztach, połączonych z łatwością utrzymania krów.

Simental w Polsce

Krajowa populacja bydła simentalskiego jest szacowana na ok. 100 tysięcy sztuk i występuje głównie w południowo-wschodnim rejonie Polski – Pogórze Karpackie i Bieszczady. Dominują tu gospodarstwa drobne, o niewysokiej kulturze rolnej. Ukształtowanie terenu, a także warunki klimatyczne są sprzyjające tylko dla bydła wytrzymałego, odpornego, niewybrednego w paszy oraz maksymalnie wykorzystującego użytki zielone. Jest to jeden z głównych powodów, dla których bydło simentalskie od wielu lat ma taką popularność w tym rejonie. W strukturze ras simental nie przekracza 1,5% pogłowia krajowego, a około 9 tysiące krów objętych jest kontrolą użytkowości mlecznej. Średnią wydajność krów ocenianych w 2009 roku w kraju przedstawia tabela. Z danych wynika, że w kraju 8904 krów ocenianych w rasie simentalskiej osiągnęła średnią wydajność od krowy 5254 kg mleka o przeciętnej zawartości 4,10% tłuszczu i 3,41% białka. Natomiast w województwie podlaskim 590 krów ocenianych w rasie simentalskiej osiągnęła średnią wydajność od krowy 5491 kg mleka o przeciętnej zawartości 4,15% tłuszczu i 3,46% białka. W Polsce największe stado simentali – hoduje Zakład Doświadczalny Instytutu Zootechniki „Odrzechowa” liczące ok. 800 sztuk w tym: 400 krów dojnych o wydajności około 5600 l mleka od krowy.

Polski Związek Hodowców Bydła Simentalskiego powstał w 1994 roku i jest związkiem „rasowym”, skupiającym tylko hodowców bydła simentalskiego. Jest członkiem Polskiej Federacji Hodowców Bydła i Producentów Mleka. Na XXII Kongresie Europejskiej Federacji Hodowców Bydła Simentalskiego Związek przystąpił do struktur europejskich.

Przeciętne wydajności ocenianych krów mlecznych według ras – kraj wszystkie sektory 2009 rok

Lp. Rasa Przeciętna liczba krów Przeciętna wydajność
Mleka
(kg)
SM
(kg)
Tłuszcz
%
Białko
%
1
PHF czarno-biała
530 720
7 041
527
4,16
3,32
2
PHF czerwono-biała
16 716
6 465
487
4,17
3,35
3
Simentalska
8 904
5 254
394
4,10
3,41
4
Montbeliarde
1 312
7 125
543
4,12
3,49
5
Polska czerwona
2 342
3 913
298
4,26
3,34
6
Polska czerwono-biała
3 102
4 735
345
4,05
3,24
7
Polska czarno-biała
2 353
4 732
349
4,13
3,25
8
Białogrzbieta
234
4 089
300
4,04
3,29
9
Jersey
1 054
5 426
492
5,26
3,81
10
Brown swiss
104
6 350
488
4,21
3,48
Simentalska*
590
5491
418
4,15
3,46

*) wydajność krów rasy simentalskiej pod oceną w województwie podlaskim

Małopolskie Centrum Biotechniki w Krasnem – jest realizatorem programu hodowlanego dla bydła rasy simentalskiej oraz autorem i wykonawcą programu oceny i selekcji buhajów tej rasy. Specjalizuje się również w hodowli i popularyzacji zarodowych buhajów simentalskich, a także w produkcji i dystrybucji nasiennia buhajów tej rasy, zarówno dla populacji simentalskiej, jak i do unasieniania towarowego na terenie całego kraju. Od 10 lat współpracuje z niemiecką stacją Besamungsverein Neust adt a.d. Aisch w Bawarii. Wspólne testowanie buhajów owocuje włączeniem do hodowli, zarówno polskiej jak i niemieckiej, najlepiej ocenionych buhajów rasy simentalskiej.

Stanisław Nowowiejski

Skip to content