We współczesnych budynkach inwentarskich, zwłaszcza dla bydła mlecznego i trzody chlewnej, dominującym systemem jest utrzymanie bezściołowe, wymuszające posiadanie dodatkowej infrastruktury umożliwiającej przechowywanie płynnych odchodów zwierzęcych.

Podstawy prawne

Podstawowym aktem prawnym określającym wymogi związane ze sposobem przechowywania gnojówki i gnojowicy jest Ustawa o nawozach i nawożeniu z dnia 10.07.2007 z późniejszymi zmianami (tekst jednolity Dz. U z 2015 roku poz.625) , której artykuł 25 ust. 1 stwierdza: „Gnojówkę i gnojowicę przechowuje się wyłącznie w szczelnych zbiornikach o pojemności umożliwiającej gromadzenie co najmniej 4-miesięcznej produkcji tego nawozu”. Ustawa o nawozach i nawożeniu mówi też o tym, że zbiorniki te powinny być zbiornikami zamkniętymi, w rozumieniu przepisów dotyczących warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budowle rolnicze.

Warunki techniczne budowli rolniczych określa Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z 7 października 1997 roku. Ponieważ od czasu opublikowania pierwotnego rozporządzenia minęło już niemal 18 lat, a w międzyczasie zdążyliśmy wejść do Unii Europejskiej i dostosowaliśmy swoje prawo do wymagań unijnych, konieczne były liczne nowelizacje rozporządzenia. Uaktualniony jednolity tekst rozporządzenia „w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budowle rolnicze i ich usytuowanie” opublikowano w Dzienniku Ustaw z 16 stycznia 2014 roku, poz. 81.

W Rozporządzeniu § 6 określa m.in., że budowle stosowane do przechowywania odchodów zwierzęcych „powinny być odpowiednie do systemów utrzymania zwierząt”. Ponadto charakteryzuje w ust. 2 zamknięte zbiorniki na płynne odchody zwierzęce, które powinny mieć: „dno i ściany nieprzepuszczalne, szczelne przykrycie oraz wylot wentylacyjny i zamykany otwór wejściowy”. Szczelne przykrycie nie dotyczy oczywiście zbiorników znajdujących się pod budynkiem inwentarskim, stanowiących technologiczne wyposażenie budynku.

Rozporządzenie pośrednio określa, że przykrycia zamkniętych zbiorników mogą być różne, co znajdujemy w § 28 ust. 2: „Zamknięte zbiorniki na płynne odchody zwierzęce (…) zaopatrzone w przykrycie inne niż sztywne i odporne na uszkodzenia mechaniczne, powinny być zabezpieczone ogrodzeniem o wysokości co najmniej 1,8 m”. W myśl zacytowanego fragmentu rozporządzenia za inne niż sztywne i odporne na uszkodzenia mechaniczne przykrycia, uznać można niewątpliwie pływające powłoki, plandeki, przykrycia folią, a być może także inne przykrycia pływające jak keramzyt, torf lub sieczka ze słomy (taka jest m.in. interpretacja Krajowego Związku Pracodawców i Producentów Trzody Chlewnej). Warto podkreślić, że wszystkie w/w metody spełniają rolę jaką ma do wykonania przykrycie: ograniczają emisję amoniaku i związków odorowych do otoczenia.

Rozporządzeniu § 28 ust.4 odnosi się również do ziemnych zbiorników określając sposób ich izolacji: „Izolacja wodoszczelna skarp i dna ziemnych zbiorników na płynne odchody zwierzęce (…) powinna być wykonana z trwałych materiałów izolacyjnych”.

Wymagane minimalne odległości zamkniętych zbiorników na płynne odchody zwierzęce od innych budynków i budowli powinny wynosić (§ 6 ust. 4):

• 4 m od granicy działki sąsiedniej

• 5 m od magazynów i silosów na pasze i ziarna oraz silosów na kiszonki

• 10 m od pomieszczeń, w których przebywają ludzie na działkach sąsiednich (i min 15 m od drzwi i okien w tych pomieszczeniach)

• 15 m od magazynów środków spożywczych i obiektów przetwórstwa rolno – spożywczego.

Inną grupą przepisów w zakresie przechowywania płynnych nawozów pochodzenia zwierzęcego, które obejmują wyłącznie gospodarstwa położone na Obszarach Szczególnie Narażonych na zanieczyszczenia azotanami pochodzenia rolniczego (tzw. obszary OSN) są programy działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu. Publikowane są one w Dzienniku Urzędowym Województwa Podlaskiego (np. z 13 marca 2013 roku poz. 1417) i są pochodną Dyrektywy 91/676/EWG (tzw. Dyrektywa Azotanowa). Programy działań zaostrzają wymagania odnośnie pojemności zbiorników na gnojowicę i gnojówkę oraz nakładają wymóg posiadania zbiorników umożliwiających przechowywanie płynnych odchodów zwierzęcych przez okres minimum 6 miesięcy.

Dariusz Gaszewski