Długie cieplejsze okresy jesienne sprzyjają rozwojowi chorób grzybowych zbóż takich jak septarioza paskowana liści septarioza plew, mączniak prawdziwy, a także pałecznicy zbóż i traw.
Źródło infekcji
Infekcja pochodzi z gleby, a pierwotnym jej źródłem są formy przetrwalnikowe, które już jesienią porażają rośliny. Z form przetrwalnikowych wyrastają zarodniki, które są głównym źródłem porażenia roślin. Grzyb może rozwijać się w temperaturze poniżej 0°C w warunkach łagodnej i długiej zimy lub w warunkach niezmarzniętej gleby pod duża ilością śniegu.
Objawy i znaczenie
Występowanie choroby można poznać po tym że na polu gdy następuje wiosenne ruszenie wegetacji zauważa się place słabiej rosnących roślin. Zahamowane we wzroście rośliny są słabo rozkrzewione i mogą być pokryte grzybnią. Po pobraniu roślin z gleby stwierdzić można, że badane rośliny mają słabo wykształcone i zniszczone węzły krzewienia oraz korzenie. Starsze liście obumierają od wierzchołka i kładą się na ziemię, mogą też być pokryte białą grzybnią, natomiast młodsze jeszcze zielone są wąskie i sztywno wyprostowane. U podstawy rośliny pod pochwami liściowymi na liściach lub korzeniach zauważyć można drobne sklerocja grzyba przypominające ziarenka piasku o barwie żółtej i brązowej lub ciemnobrunatnej (fot. 2). W celu potwierdzenia, że są to zarodniki patogena można je mocno ścisnąć między paznokciami, jeżeli ulegnie zgnieceniu potwierdzi to słuszność naszej diagnozy. Choroba występuje na plantacji placowo, pożółknięte rośliny mogą mieć kilka metrów kwadratowych i stanowią dodatkową informację o obecności choroby w uprawie. Jeżeli roślina jest mocno zainfekowana może wypaść z łanu, natomiast rośliny które w pewnym stopniu zregenerują straty wykazują słabszy wzrost i rozwój, dojrzewają w sposób nieregularny.
Zwalczanie
Do głównych zabiegów ochrony przed pałecznicą należy przede wszystkim profilaktyka polegająca na: unikaniu częstego udziału zbóż w płodozmianie, opóźniony płytki siew o wyższej normie wysiewu, unikanie stagnacji wody poprzez prawidłową melioracje. Na chwile obecną nie ma zarejestrowanych fungicydów stosowanych nalistnie do ochrony przed tą chorobą. Ochrona chemiczna przed pałecznicą zawiera się w zaprawianiu ziarna preparatami opartymi na substancjach aktywnych: triadimenol, imazalil. W związku z tym że choroba atakuje węzły krzewienia i system korzeniowy, zabiegiem który w pewnym stopniu może uratować plantację jest nawożenie. Należy zastosować w pierwszej kolejności azot, najlepiej szybko działający a także nawozy fosforowe i magnezowe. Fosfor i magnez to pierwiastki biorące udział w budowie systemu korzeniowego, który jest niszczony przez pałecznicę i wymaga szybkiej odbudowy.
BIBLIOGRAFIA
- Korbas M. Choroby i szkodniki zbóż. Wydawnictwo Multum. Poznań 1998
- www.farmer.pl. Artykuł: Szulc K. Pałecznica zbóż i traw nie odpuści.
Michał Godlewski
Gł. spec. ds. doświadczalnictwa