Wiosna w roku 2025 charakteryzowała się pełzającą wegetacją, co najbardziej dało się zaobserwować w III dekadzie lutego oraz w I połowie marca. W tym okresie występowały naprzemienne dni ze średnimi dobowymi temperaturami powyżej 6^oC oraz z wartościami w granicach 0^oC. Duże różnice temperatur w krótkich odstępach czasu powodowały, iż na części plantacji, które były lepiej rozwinięte jesienią, łodygi roślin rzepaku zostały lekko uszkodzone, co zwiększyło ich podatność na porażenie chorobami. Uprawy rzepaku pełnię wiosennej wegetacji osiągnęły na koniec I połowy marca i również w tym samym okresie rolnicy zakończyli nawożenie mineralne pierwszą wiosenną dawką azotu. Jesienią rzepak w optymalnym terminie (do 25 sierpnia) został wysiany na 61% plantacji, natomiast termin przekroczony (26-31 sierpnia) odjął 27% plantacji, a wysiew opóźniony obejmował 12% powierzchni rzepaku w województwie. Powiatami w których rolnicy najpóźniej zdecydowali się na założenie plantacji były łomżyński i sokólski. Zachodzące zmiany klimatyczne, powodujące problemy z dostępnością wody glebowej, wpływają na decyzje producentów rolnych z zakresu zachowania optymalnych terminów wysiewu nasion. Różne terminy siewów przełożyły się na różnice w fazie rozwojowej rzepaku na koniec jesiennej wegetacji, która zakończyła się w II dekadzie grudnia. Rzepaki wysiane w optymalnym terminie charakteryzowały się szybkimi i równomiernymi wschodami, co było powiązane z wystarczającą dostępnością w tym okresie wody glebowej. Natomiast w nieco późno zakładanych plantacjach, gdzie pojawiły się problemy w postaci braków opadów deszczu, wystąpiły nierównomierne wschody i rośliny na koniec spoczynku zimowego nie posiadały optymalnej liczby wykształconych w pełni liści. Dodatkowo końcówka jesiennej wegetacji w porównaniu do wcześniejszych lat charakteryzowała się nieco niższymi temperaturami w ciągu dnia, co znacznie spowalniało proces rozwojowy roślin rzepaku. Rzepak w stan spoczynku zimowego, porównując plantacje z różnymi terminami siewu, wszedł z dużą rozpiętością w ilości pełni wykształconych liści od 5 do nawet 12 szt. Na koniec jesiennej wegetacji rośliny posiadały średnią obsadę wynoszącą ok. 40 roślin/m², natomiast wiosną liczba ta zmniejszyła się do średniej w ilości 31 zdrowych roślin/m². Największy spadek w obsadzie roślin zaobserwowano w powiecie białostockim, monieckim i sokólskim. Zmniejszenie obsady roślin spowodowane było w głównej mierze zjawiskiem wymarznięcia i wysmalenia, połączonego z brakiem zimowej okrywy śnieżnej. Dodatkowym czynnikiem mającym wpływ na spadek w obsadzie roślin było to, iż rolnicy w większej ilości wybierają do siewu odmiany mieszańcowe (71%), które w porównaniu do populacyjnych (29%) są bardziej wrażliwe na niekorzystne zjawiska atmosferyczne. Niekorzystnym okresem dla właściwego przezimowania rzepaku był miesiąc luty, gdzie przy braku zabezpieczenia roślin w formie okrywy śnieżnej, występowały spadki temperatur dochodzące przy gruncie do
-16^oC, czasami połączone z silnym wiatrem.

Przeprowadzona przez specjalistów ds. produkcji roślinnej PODR w Szepietowie ocena przezimowania stanu plantacji rzepaku ozimego wiosną 2025 roku w skali 5 -stopniowej została średnio oceniona na 3,6 – jako dostateczna. Wartość tego wskaźnika jest o 0,6 stopnia niższa w porównaniu do roku ubiegłego.

Krzysztof  Kulik

PODR Szepietowo