Kukurydza należy do najbardziej wydajnych roślin uprawnych. Koszt wyprodukowania 1 jednostki energetycznej w kiszonce z kukurydzy należy do najniższych, a tańsze mogą być tylko pasze z trwałych użytków zielonych. Kukurydza jako roślina uprawna w województwie podlaskim ma duże znaczenie w hodowli zwierząt typu wysokoprodukcyjnego. Kiszonka z kukurydzy charakteryzuje się bardzo dużą dawką energii, bez niepotrzebnych włókien. Na pokarm dla zwierząt przeznacza się również całe kolby lub ziarno. W strukturze zasiewów gruntów ornych udział kukurydzy kiszonkowej w stosunku do pozostałych roślin pastewnych w województwie podlaskim obecnie przekracza 50%. W ostatnich latach stopniowo wzrasta zainteresowanie masą zieloną z kukurydzy jako substrat do biogazowni rolniczej.

Niedobory wody, które wystąpiły w roku bieżącym spowodowały znaczne obniżenie plonowania kukurydzy na zielonkę, co było najbardziej zauważalne na słabszych stanowiskach glebowych. W latach suchych ważnym elementem w agrotechnice uprawy kukurydzy jest przyspieszenie terminu siewu, aby rośliny mogły lepiej wykorzystać zapasy wody glebowej. W roku 2018 plantacje z wczesnych siewów były bardziej wyrównane i lepiej poradziły sobie z wystąpieniem suszy, niż uprawy z terminów późniejszych (koniec 3 dekady kwietnia / 1 dekada maja). Czynnikiem wpływającym na opóźnianie terminu siewu są występujące corocznie krótkotrwałe przymrozki w I połowie maja, które mogą utrudniać prawidłowe wschody i początkowy rozwój roślin kukurydzy. Rok 2018 okazał się zupełnie inny, gdyż przymrozki nie wystąpiły a średnia dobowa temperatura przez cały maj wynosiła powyżej 15oC.

Tegoroczna ciepła wiosna, gdzie w miesiącu kwietniu średnia dobowa temperatura powietrza wyniosła 12,1oC spowodowała, iż większa część rolników (ok. 65%) zdecydowała się na wcześniejszy siew kukurydzy w terminie od 2 do 3 dekady kwietnia. Wcześniejszy wysiew nasion okazał się dobrym rozwiązaniem, ponieważ nasiona zdążyły jeszcze wykorzystać zapasy wody glebowej z okresu jesienno-zimowego, nastąpiły szybkie i wyrównane wschody roślin. Najgorsza sytuacja wystąpiła na plantacjach kukurydzy wysiewanych w 1 dekadzie maja, gdzie wschody roślin były opóźnione, gdyż wysiew nasion odbywał się w glebę przesuszoną, a średnia dobowa temperatura powietrza w tym okresie wyniosła powyżej 16oC w połączeniu z brakiem opadów deszczu. Dodatkowym czynnikiem na niektórych plantacjach, mającym niekorzystny wpływ na wschody i początkowy rozwój roślin była wiosenna orka, mająca na celu przyoranie obornika, która spowodowała znaczne przesuszenie wierzchniej warstwy gleby. Okres początkowego wzrostu kukurydzy charakteryzował się korzystną temperaturą dobową wynoszącą na przełomie maja i czerwca ok. 18oC, natomiast potrzebna ilość opadów dla prawidłowego rozwoju roślin okazała się niewystarczająca. W okresie tym z powodu powolnego wzrostu roślin kukurydzy
i wcześniejszej niskiej wilgotności gleby podczas stosowania herbicydów doglebowych plantacje kukurydzy uległy znacznemu zachwaszczeniu. Rolnicy ponieśli zwiększone nakłady związane z powschodowym zwalczaniem chwastów będących w zaawansowanych fazach rozwoju.  Zjawisko wystąpienia tegorocznej suszy najpóźniej zostało zauważone na roślinach z najwcześniejszych wysiewów, które w plonie ziarna miały najlepszą wydajność, gdyż zdążyły wyrzucić wiechy do końca czerwca i zawiązać ziarno tuż przed największymi upałami. W kukurydzy przeznaczonej na kiszonkę najważniejszym okresem na tworzenie się plonu jest miesiąc czerwiec oraz 1 dekada lipca. Tegoroczna sytuacja jednak nie była zbyt korzystna do uzyskania zadowalających plonów zielonki, chociaż temperatura była sprzyjająca, ale potrzebna do tej temperatury ilość opadów już niekoniecznie (suma opadów za miesiąc czerwiec i 1 dekadę lipca nie osiągnęła w większości miejsc naszego województwa 60 mm). Niewielka poprawa warunków wilgotnościowych nastąpiła dopiero w 2 i 3 dekadzie lipca, ale w tym czasie rośliny były już w fazie wyrzuconej wiechy, co nie przełożyło się znacząco na zwiększenie wydajności plonowania, a rośliny już nie mogły zdążyć
z nadrobieniem zaległości w produkcji masy wegetatywnej.

Okres zbioru kukurydzy przebiegł bardzo sprawnie, na co miała wpływ pogoda z wysokimi temperaturami i okresowymi, niewielkimi opadami deszczu. Zbiór kukurydzy na zielonkę rozpoczął się w 2 dekadzie sierpnia, czyli wcześniej niż to miało miejsce w latach ubiegłych. Wcześniejszy zbiór roślin w głównej mierze związany był z reakcją obronną kukurydzy na wystąpienie suszy. Zbiór zielonki najwcześniej rozpoczął się w powiecie bielskim, łomżyńskim, sejneńskim, wysokomazowieckim i zambrowskim. Utrzymująca się temperatura dobowa powietrza w granicach 17oC, połączona z niewielkimi opadami deszczu (3 mm) w okresie I połowy września spowodowała, iż zbiór kukurydzy na ziarno został znacznie przyspieszony i rozpoczął się już w 2 dekadzie września, a zbierane ziarno charakteryzowało się wilgotnością wynoszącą od 22 do 34% wilgotności.

Najwyższe plony kukurydzy na zielonkę, zbierali rolnicy z powiatu grajewskiego, hajnowskiego i wysokomazowieckiego, a najsłabiej wypadł powiat moniecki, sejneński, sokólski i suwalski. Kukurydza na ziarno najlepiej plonowała w powiecie grajewskim, monieckim, sokólskim, wysokomazowieckim i zambrowskim, a najsłabszy plon wystąpił w powiatach: bielskim, hajnowskim i sejneńskim.

Z aktualnych szacunków wynika, iż powierzchnia uprawy kukurydzy na zielonkę w stosunku do roku 2017 zwiększyła się o 4% i wyniosła ok. 114 400 ha. Natomiast powierzchnia kukurydzy na ziarno zmniejszyła się o 3% w porównaniu do minionego roku i szacowana jest na ok. 13 550 ha. Tegoroczny wzrost powierzchni uprawy kukurydzy na zielonkę związany był ze zjawiskiem wystąpienia suszy, co spowodowało zmniejszenie w jej plonowaniu, a rolnicy chcąc zabezpieczyć odpowiednią ilość bazy paszowej przeznaczyli część kukurydzy ziarnowej zbierając ją na zielonkę. Obecnie większość wysiewanych odmian kukurydzy charakteryzuje się uniwersalnym kierunkiem użytkowania (ziarno i kiszonka).

Według szacunków w roku 2018 plon kukurydzy na zielonkę wyniósł średnio ok. 460 dt/ha i jest niższy o 10% w stosunku do roku 2017. Plon kukurydzy przeznaczonej na ziarno szacuje się na ok. 72,5 dt/ha, przy wilgotności wynoszącej ok. 28% i porównując do roku ubiegłego jest on wyższy o 3%.

Krzysztof Kulik