Ochrona organizmów pożytecznych

Zabiegi chemiczne w ochronie roślin powinny zostać poprzedzone działaniami ograniczającymi zużycie środków ochrony roślin

Środowisko rolnicze gromadzi olbrzymią liczbę gatunków organizmów pożytecznych. Są to owady zapylające jak i organizmy ograniczające liczebność agrofagów. Ochrona gatunków pożytecznych w integrowanej ochronie roślin polega na:

-rezygnacji z zabiegu, jeżeli pojawią się nieliczne szkodniki i towarzyszą im gatunki pożyteczne. Gdy jednak zabieg jest konieczny należy go ograniczyć do pasów brzegowych. W nielicznych przypadkach można stosować wysiew roślin pułapkowych, które zasiedlają szkodniki i wówczas można je zwalczać;

-selektywnym stosowaniu środków, które działają pożytecznie na gatunki;

-dobrej znajomości momentu pojawienia się gatunków pożytecznych. Zabieg wykonuje się wówczas przed ich wystąpieniem na plantacji.

Jednym z ważnych działań, mających na celu zwiększenie roli drapieżników i pasożytów w ograniczeniu liczebności szkodników, jest wzbogacenie oporu środowiska poprzez zwiększenie różnorodności agrocenoz, tworzenie infrastruktury ekologicznej obejmującej miedze, zadrzewienia śródpolne, zakrzaczenia i oczka wodne.

Występowanie dzikich ostoi (zbiorowisk kwitnących) zapewnia zapotrzebowanie bytowe dla wrogów naturalnych, poprzez dostarczenie bazy pokarmowej, zapewnienia schronienia oraz stworzenia prawidłowych, naturalnych warunków do rozwoju.

Zwiększaniu populacji organizmów pożytecznych sprzyja również uprawa roślin miododajnych, zarówno jako wsiewki, jak i upraw współrzędnych paszowych.

Prawidłowa gospodarka zimowa, dokarmianie ptaków, stwarzanie dobrych warunków do bytowania, pozwala na zwiększenie populacji ptaków owadożernych.

Stosowanie nawożenia organicznego zwiększa nie tylko ilość substancji próchniczej, ale również wzbogaca glebę w korzystną mikroflorę.

Znajomość agrofagów wymaga od rolnika znacznie większej wiedzy niż ochrona tradycyjna. Rolnik powinien wiedzieć kiedy i jakie agrofagi mogą występować na uprawianych roślinach, znać ich biologię, cykl rozwojowy i źródła zagrożenia.

Bardzo ważnym elementem produkcji rolniczej, w ramach integrowanej ochrony roślin, jest monitoring plantacji. Decyzje o wykonaniu zabiegów ochrony roślin powinny być podejmowane w oparciu o monitoring występowania organizmów szkodliwych, z uwzględnieniem progów ekonomicznej szkodliwości. Celem monitoringu jest ciągła obserwacja zmian zachodzących podczas całego okresu wegetacji i pozyskiwanie informacji na temat możliwych zagrożeń przez choroby, szkodniki i chwasty. Jest to istotne ze względu na to, iż wiele agrofagów powstaje i rozprzestrzenia się pod wpływem określonych warunków temperaturowych i wilgotnościowych. Obserwacje prowadzimy wybraną formą monitoringu, od najprostszych lustracji wzrokowych poprzez tablice lepowe, metodę „żółtych naczyń”, czerpakowanie czy pułapki feromonowe.

Ochrona zapylaczy jest obligatoryjna w integrowanej ochronie roślin. Na stronie internetowej ministerstwa rolnictwa (www.minrol.gov.pl) dostępne są ekspertyzy pod tytułem „Ochrona zapylaczy podczas stosowania środków ochrony roślin” w postaci wskazówek dla rolnika, poradnika dla doradcy oraz materiału filmowego. Opracowane materiały uwzględniają
m.in. możliwość wspierania rozwoju zapylaczy w środowisku rolniczym, właściwą agrotechnikę i niechemiczne metody ochrony roślin, ochronę owadów zapylających i stworzenie warunków sprzyjających ich rozwojowi, obserwację organizmów zapylających, zasady podejmowania decyzji o chemicznych zabiegach ochrony roślin oraz właściwy dobór chemicznych środków ochrony z uwzględnieniem zagrożeń.

Jarosław Karp

Literatura:

1.Integrowana ochrona roślin w zarysie, Poznań 2012

2.Ekspertyza Dobra praktyka ochrony roślin Ochrona zapylaczy podczas stosowania środków ochrony roślin, www.minrol.gov.pl