Siarka spełnia w roślinie wiele ważnych funkcji. Jako składnik enzymów pełni szczególnie istotną rolę w takich procesach jak fotosynteza czy synteza białek i tłuszczów. Słabe odżywianie roślin siarką skutkuje m.in. gorszym pobieraniem azotu z gleby.

Siarka łac. sulphur – pierwiastek chemiczny, niemetal, niezbędny do życia. Wchodzi w skład dwóch aminokwasów kodowanych metioniny i cysteiny, oraz wielu innych biologicznie ważnych związków np. witamin.

Ponieważ jest ważnym składnikiem białek roślinnych i zwierzęcych występuje w paliwach kopalnych będących pokładami obumarłych tkanek (szczególnie w węglu kamiennym i ropie naftowej).

Częstym zjawiskiem jest błędna diagnoza niedoborów siarki. Myli się je z niedoborem azotu, co w konsekwencji prowadzi do zwiększonego nawożenia azotem i paradoksalnie do jeszcze większej zapaści plonu. Z punktu widzenia czystej ekonomii o znaczeniu siarki najdobitniej świadczy fakt, iż brak jednego kilograma tego składnika uniemożliwia wykorzystanie 10 kg azotu. Ponadto siarka ma również działanie grzybobójcze.

Objawy niedoboru

Niedobory siarki, szczególnie w początkowym okresie są trudne do zidentyfikowania. Można je pomylić z niedoborem azotu czy magnezu. Stosunkowo najłatwiej można je rozpoznać na rzepaku. Pierwsze objawy występują na młodszych liściach (siarka jest składnikiem, który słabo przemieszcza się w roślinie i dlatego bardzo powoli jest transportowana ze starych do nowo tworzących się organów), które zewnętrznie ulegają rozjaśnieniu i pojawia się na nich marmurkowatość. Młode liście często są odbarwione i łyżeczkowato wygięte. W późniejszym okresie kwiatostan jest słabszy (mniej „zbity”), a kwiaty mają wyraźnie jaśniejszy kolor (w skrajnych przypadkach nawet biały). Łuszczyny które zawiązują się z tych kwiatów są mniejsze (krótsze), antycjanowo przebarwione i zawierają zdecydowanie mniej nasion niż łuszczyny roślin dostatecznie odżywionych siarką.

Niedobory siarki u zbóż objawiają się również na najmłodszych liściach w postaci chlorozy na całej blaszce liściowej. Niedobory siarki zarówno na rzepaku, jak i na zbożach występują przede wszystkim w okresie wiosennym tj. największego zapotrzebowania na ten składnik.

Siarka w glebie i nawozach organicznych

W glebach Polski 60-90% siarki znajduje się w postaci organicznej, a tylko niewielka jej część w formach mineralnych. Logika podpowiada więc, że najbardziej zasobne w ten składnik są gleby organiczne (torfowe i murszowe) oraz gleby bogate w próchnicę. Siarka dostępna jest też w powszechnie stosowanych u nas nawozach organicznych takich jak gnojowica czy obornik. Przykładowo 25 m3 gnojowicy zawiera ok. 10 kg siarki, a 30 ton obornika 18-24 kg. Przyjmując stopień wykorzystania siarki z obornika na poziomie 30% oraz z gnojowicy na 70%, rośliny w pierwszym roku po zastosowaniu tych nawozów będą miały do dyspozycji 5,4-7,2 kg siarki z obornika i 7 kg z gnojowicy.

Nawożenie siarką

Przyjmuje się, że w warunkach Polski dawki siarki pod rzepak powinny wynosić 30-50 kg S/ha zaś w zbożach 10-25 S kg/ha. Konieczne jest więc uzupełnienie nawożenia organicznego nawozami zawierającymi ten cenny pierwiastek. Z najbardziej popularnych nawozów może to być siarczan amonu (zaw. S 24%), kizeryt granulowany (zaw. S 20%), siarczan potasu (zaw. S 18%), gips (zaw. S 18%), superfosfat prosty (zaw. S 12%), sól gorzka (zaw. S 13%). Najwyższą zawartość S ma siarka elementarna w postaci nawozu Wigor (zaw. S 98%).

Siarka aby mogła być pobrana przez rośliny musi być najpierw przekształcona przez bakterie glebowe w formę SO4 tzn. ulec utlenieniu, co wymaga czasu. Stąd też przyjmuje się, że siarkę elementarną można nawet stosować przed siewem przedplonu rośliny wymagającej tego nawozu lub w trakcie wegetacji np. przed siewem jęczmienia, po którym będzie uprawiany rzepak. Poza nawożeniem doglebowym siarką można również nawozić dolistnie. Najlepiej traktować je jako nawożenie uzupełniające lub interwencyjne jeżeli wystąpiły jej niedobory zarówno wiosną jak i jesienią.

Robert Rybicki