Narzędzia do upraw ekologicznych

mar 12, 2010

Ekologiczna uprawa gleby wiąże się z wieloma wymaganiami zarówno co do technik wykonywania zabiegów uprawowych, jak też doboru do nich odpowiednich narzędzi. Wyeliminowanie z upraw ekologicznych środków chemicznych ochrony roślin stwarza konieczność zastąpienia ich metodami agrotechnicznymi, z wykorzystaniem dostępnych na rynku maszyn i narzędzi do uprawy roli i pielęgnacji założonej plantacji.

Rosnący popyt na certyfikowaną ekologiczną żywność oraz znaczące dopłaty spowodowały wzrost zainteresowania rolników taką produkcją, co skutkuje zwiększeniem areału gruntów przeznaczonych pod ekologiczną uprawę roślin. Wyeliminowanie chemicznych środków ochrony roślin z produkcji ekologicznej powoduje konieczność zastąpienia ich najczęściej uprawą mechaniczną.

Tendencje w ekologicznej uprawie roli, mające na celu jak najmniejszą ingerencję w środowisko naturalne, pociągają za sobą szereg wymagań, co do techniki uprawy jak i stosowanych narzędzi.

Tradycyjna uprawa

Tradycyjna uprawa płużna charakteryzuje się szeregiem wad, wśród których można wymienić: niszczenie naturalnej struktury gleby, wyorywanie (przemieszczanie do wierzchnich warstw) kamieni, martwicy glebowej oraz nasion chwastów, zaburzenie obiegu składników pokarmowych, tworzenie podeszwy płużnej, zbyt głębokie umieszczanie nawozów organicznych, sprzyjanie erozji wodnej i wietrznej. Orka charakteryzuje się ponadto niską wydajnością oraz wysoką energochłonnością. Ze względu na wymagania stawiane ekologicznej uprawie orkę zastępuje się podorywką wykonywaną za pomocą pługa lub kultywatora podorywkowego. Działanie kultywatora polega na głębszym spulchnieniu gleby (50-150 mm) bez jej odwracania. Z tego względu w uprawach ekologicznych narzędziami podstawowymi są kultywatory oraz budowane na ich bazie agregaty wieloczynnościowe.

Zestawy wieloczynnościowe

Ponieważ w rolnictwie stosuje się ciągniki o coraz większej mocy, powszechne jest łączenie kilku narzędzi do uprawy gleby w zestawy wieloczynnościowe. Zaletą takiego działania jest dobrze przygotowana rola do siewu przy jednym przejeździe roboczym, a ponadto zmniejszają się koszty uprawy i doprawiania roli. W rolnictwie ekologicznym stosuje się zestawy uprawowe składające się najczęściej z takich narzędzi jak: włóki, kultywatory oraz odpowiednie wały (strunowe, pierścieniowe, itp.). Intensywnie oddziaływującym narzędziem (zaliczanym do grupy narzędzi biernych) stosowanym w ekologicznej uprawie gleby, może być brona talerzowa. Służy ona do powierzchniowej uprawy roli, zwłaszcza przy tzw. uprawkach pożniwnych. Brony talerzowe stosowane są również przy wprowadzeniu do gleby nawozów zielonych. Ich elementy robocze (talerze uzębione i gładkie) bardzo dobrze rozcinają i mieszają z glebą rośliny wysiewne jako poplon.

eko028_2Walka z chwastami

Ochrona plantacji przed zachwaszczeniem w gospodarstwach ekologicznych nie należy do łatwych zadań, z uwagi na to, iż stosowanie herbicydów w tego typu gospodarstwach jest niedopuszczone. Ograniczenie zachwaszczenia może być realizowane poprzez działania zapobiegawcze oraz przez bezpośrednie zwalczanie. Do działań zapobiegawczych należy wymienić właściwy dobór: płodozmianu, odmian roślin uprawnych, kompostowanie materiałów organicznych, czyszczenie materiału siewnego.

Bezpośrednie zwalczanie chwastów wykonuje się za pomocą powszechnie dostępnych narzędzi takich jak: pielnik, pielniko-obsypnik, obsypnik, brona-chwastownik.

eko028_1Skuteczność tych zabiegów zależna jest od stopnia i rodzaju zachwaszczenia jak również zachowania optymalnych terminów ich stosowania, które powinny uwzględniać stadium rozwoju chwastów. Pielnik przeznaczony jest do pielęgnacji roślin wysiewanych w rzędach. Budowa jego sekcji roboczych zapewnia zwalczanie chwastów rosnących w międzyrzędziach. W uprawach ekologicznych zapewnia to skuteczność zwalczania chwastów bez konieczności stosowania herbicydów, jak również kruszenie i napowietrzanie gleby, co korzystnie wpływa na rozwój plantacji. Pielnik stosowany jest do ekologicznej pielęgnacji takich roślin jak burak cukrowy czy kukurydza. Do mechanicznego zwalczania chwastów roślin uprawianych w redlinach wykorzystywany jest pielniko-obsypnik lub sam obsypnik. Sekcje robocze pielniko-obsypnika zbudowane są w taki sposób, aby podczas pracy zapewnić pielenie, spulchnianie i obsypywanie redlin. O uniwersalności zastosowania tego narzędzia decyduje fakt, iż możliwa jest regulacja rozstawu jego sekcji roboczych (w zależności od różnych odległości rzędów roślin na plantacji), w wyniku czego może być on wykorzystywany nie tylko przy pielęgnacji ziemniaków, lecz również innych roślin, np. marchwi. Brona chwastownik jest powszechnie stosowana w gospodarstwach ekologicznych do zabiegów uprawowych i pielęgnacyjnych, zwłaszcza zwalczania wcześnie wschodzących chwastów oraz do niszczenia skorupy tworzącej się po siewie na powierzchni gleby. Sprężysta budowa zębów w połączeniu z luźno zawieszonymi segmentami poszczególnych sekcji roboczych sprawia, że brona ta doskonale dopasowuje się do powierzchni roli. Dzięki takiej budowie chwastownik skutecznie niszczy słabiej zakorzenione chwasty, spulchnia glebę, polepsza dostęp składników pokarmowych oraz intensyfikuje napowietrzanie gleby. Brona-chwastownik z powodzeniem wykorzystywana jest przy uprawie wszystkich zbóż (w tym kukurydzy), ziemniaków, większości warzyw oraz na łąkach.

Mirosław Głowicki

Skip to content