Program rolnośrodowiskowy – działanie PROW 2007-2013

mar 25, 2013

Rok 2013 jest ostatnim rokiem naboru beneficjentów do Programu rolnośrodowiskowego w ramach PROW 2007-2013, a dziesiątym realizacji programu w Polsce.

 

Możliwość korzystania z programów rolnośrodowiskowych pojawiła się w Polsce wraz z przystąpieniem do Unii Europejskiej. Są one częścią Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich. Realizują je rolnicy oraz inni użytkownicy lub dzierżawcy gruntów rolnych. Głównym celem programów rolnośrodowiskowych jest zachowanie przyrody i krajobrazu poprzez finansowe wsparcie konkretnych działań, które temu służą. Działania te zostały opisane i pogrupowane w tzw. pakiety. Każdy z nich obejmuje zestaw czynności i wymogów, jakie należy spełnić, żeby uzyskać określoną płatność.

Rolnicy z województwa podlaskiego za realizację zobowiązań rolnośrodowiskowych w ramach PROW 2004-2006 i PROW 2007-2013 otrzymali blisko 400 mln zł. Do programu z roku na rok przybywało beneficjentów. W pierwszym roku Krajowego Programu Rolnośrodowiskowego producenci rolni mieli możliwość uczestnictwa tylko w pakiecie rolnictwo ekologiczne. Ogólnie w województwie przyjęto w tym czasie 200 wniosków o płatność rolnośrodowiskową. Nabór, na wszystkie pakiety rozpoczął się w 2005 roku. Do uczestnictwa w realizacji programu zgłosiło się 1017 rolników, najwięcej z powiatu łomżyńskiego i białostockiego, najmniej z zambrowskiego. W roku ubiegłym 2012, w programie rolnośrodowiskowym uczestniczyło 9695 rolników tj. 11,86% wnioskujących o płatności bezpośrednie w naszym województwie (pow. suwalski 20%, sejneński 18,6%, białostocki 7,3%, siemiatycki 6,6%). Za zrealizowane działania rolnicy otrzymają do końca czerwca 2013 roku wsparcie w kwocie 108 696 595,92 zł. Najwięcej ponad 22,5 mln trafi do beneficjentów z powiatu białostockiego a najmniej 2,3 mln do beneficjentów z zambrowskiego. Liczbę beneficjętów i wnioskowane kwoty z podziałem na powiaty przedstawiają Rys 1 i 2. Wg danych Systemu Informacji Zarządzającej ARiMR w 2012 roku 8,36% beneficjentów programu rolnośrodowiskowego w kraju to rolnicy z województwa podlaskiego.

Rys. 1

Rys. 2

Niezmiennie od początku największym zainteresowaniem cieszyły się pakiety łatwiejsze w realizacji tj. pakiet 3.Ekstensywne trwałe użytki zielone , realizuje go 46% rolników i pakiet 8. Ochrona gleb i wód (36%) oraz pakiet 2. wspierający rolnictwo ekologiczne (30%). Nie znalazł uznania u rolników pakiet 9 Utrzymanie stref buforowych przy ciekach wodnych i miedz śródpolnych (4 beneficjentów). (Rys.3)

Rys. 3

W województwie występuje duże przestrzenne zróżnicowanie w zakresie realizacji poszczególnych pakietów związane z warunkami przyrodniczymi, przyjętym systemem gospodarowania jak i aktywnością doradców rolnośrodowiskowych. (Rys.4 Realizacja wybranych pakietów w powiatach woj. podlaskiego, źródło ARiMR 2012)


 

Rys. 4

W większości powiatów dominuje pakiet 3 związany z gospodarką na trwałych użytkach zielonych. Beneficjenci pakietu 2 Rolnictwo ekologiczne to głównie rolnicy z obszarów chronionych, w 40% z powiatu suwalskiego i sejneńskiego. Tam, co 15 suwalski i co 14 sejneński rolnik ma gospodarstwo ekologiczne. W powiecie wysokomazowieckim najczęściej realizowany jest pakiet 1 Rolnictwo zrównoważone, co bardzo cieszy, ponieważ w większości jest to obszar szczególnie narażony na zanieczyszczenia wód powierzchniowych azotem ze źródeł rolniczych. Pakiet 8. Ochrona gleb i wód realizowany jest proporcjonalnie do ilości gospodarstw na terenie całego województwa, ale najchętniej w powiecie łomżyńskim (21% rolników). Tam też na trwałych użytkach zielonych realizuje się najwięcej pakietów przyrodniczych: pakiet 3.Ekstensywne trwałe użytki zielone i 5. Ochrona zagrożonych gatunków ptaków i siedlisk przyrodniczych na obszarach Natura 2000. Warto wspomnieć również o tym, że na sokólszczyźnie jest najwięcej zwierząt: bydła, owiec i koni ras rodzimych objętych ochroną i wsparciem ze środków na działania środowiskowe, pakiet 7. Zachowanie ras rodzimych zwierząt gospodarskich.

Zdaniem rolników i doradców największym mankamentem programów rolnośrodowiskowych są częste zmiany legislacyjne wprowadzane w trakcie realizacji programu. Ostatnie zmiany wprowadził Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi rozporządzeniem dnia 13 marca 2013 w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania „Program rolnośrodowiskowy objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (Dz. U. poz. 361 z 15 marca 2013).

Zgodnie z zapowiedziami Departamentu Płatności Bezpośrednich w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi rok 2013 będzie ostatnim rokiem naboru nowych beneficjentów do realizacji programu rolnośrodowiskowego w ramach PROW 2007-2013, a „nowy” program o podobnym charakterze objęty płatnościami PROW 2014-2020 rozpocznie się w 2015 roku. Może być on mocno ograniczony, bo już teraz korzystamy ze środków przeznaczonych na jego realizację.

W 2013 wniosek o pierwszą i kolejną płatność rolnośrodowiskową należy składać w terminie od 15 marca do 15 maja. Wniosek można też złożyć po tym terminie, do 10 czerwca, licząc się z potraceniem 1% płatności za każdy dzień opóźnienia.

Do programu w br. przystąpić mogą rolnicy którzy:

  • nie uczestniczyli jeszcze w tym działaniu;
  • z końcem lutego 2013 zakończyli pięcioletnie zobowiązanie.

Nowi beneficjenci, przed złożeniem wniosku muszą przy pomocy doradcy rolnośrodowiskowego opracować „Plan działalności rolnośrodowiskowej” oraz zgromadzić wymaganą dokumentację i załączniki w zależności od pakietu jaki zechcą realizować (ostateczny termin przygotowania planu to 10 czerwiec 2013).

Zachęcam do zapoznania się z warunkami uczestnictwa i oferowanymi pakietami programu, a beneficjentów realizujących program do przeglądu planu działalności rolnośrodowiskowej, uzupełnienia rejestru działań rolnośrodowiskowych i innych dokumentów związanych z realizacją programu, a także do zapoznania się ze zmianami, jakie zostały wprowadzone do w 2013 roku. Pozwoli to na weryfikację podjętych zobowiązań i uniknięcie często dotkliwych sankcji. Program rolnośrodowiskowy jest wsparciem dla wielu gospodarstw, pod warunkiem przestrzegania zasad w nim zawartych.

Szczegółowe informacji na temat zasad realizacji programu udzielają doradcy rolnośrodowiskowi w Podlaskim Ośrodku Doradztwa Rolniczego w Szepietowie i w Powiatowych Zespołach Doradztwa Rolniczego. Można znaleźć je również na stronach internetowych: www.odr.pl ; www.minrol.gov.pl; www.arimr.gov.pl

Małgorzata Wróblewska

Skip to content