Producenci rolni w 2014 roku mogą rozpocząć realizację działania „Program rolnośrodowiskowy” objętego PROW 2007-2013. Dotyczy to rolników, którzy dotychczas nie uczestniczyli w programie oraz tych, którzy zakończyli swoje pięcioletnie zobowiązanie.

Przystępujący do programu w br. będą go realizowali na nowych zasadach wprowadzonych Rozporządzeniem zmieniającym rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 12 marca 2013 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania „Program rolnośrodowiskowy” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013.

Wprowadzone zmiany są niekorzystne dla rolników posiadających więcej niż 20 ha użytków rolnych oraz dla gospodarstw prowadzonych w systemie rolnictwa ekologicznego (zwłaszcza tych z produkcją zwierzęcą i uprawami sadowniczymi). Dlatego warto zastanowić się czy nie poczekać do roku 2015 kiedy to rozpocznie się nabór na nowe działania: Program rolno-środowiskowo-klimatyczny i Rolnictwo ekologiczne objęte PROW 2014-2020. W nowym programie zapowiedziane są większe limity powierzchniowe, nieco wyższe stawki no i mam nadzieję, że program będzie bardziej dopracowany, niż ten wprowadzony przez Ministerstwo w 2014 roku.

Osoby, które zdecydują się przystąpić do programu rolnośrodowiskowego w br. ostatecznie do dnia 9 czerwca 2014 r., zobowiązani są przygotować dla gospodarstwa „Plan działalności rolnośrodowiskowej” (przy udziale doradcy rolnośrodowiskowego), oraz zgromadzić inne wymagane dokumenty w zależności od realizowanego pakietu/wariantu. Muszą też złożyć wniosek o przyznanie płatności rolnośrodowiskowych wraz z Deklaracją pakietów rolnośrodowiskowych. Za wnioski złożone po 15 maja do 9 czerwca odliczany będzie 1% płatności za każdy dzień roboczy. Zasady realizacji programu obowiązujące beneficjentów rozpoczynających program w 2014 roku

Realizacja programów rolnośrodowiskowych ma promować produkcję opartą na metodach zgodnych z wymogami ochrony środowiska i ma się przyczynić do zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich z zachowaniem bioróżnorodności oraz uwzględniania zmian klimatycznych na terenach wiejskich.

Obecnie dostępnych jest 8 pakietów w 45 różnych wariantach. W 2014 MRiRW odstąpiło od naboru na Pakiet 3. Ekstensywne trwałe użytki zielone i Wariant 4.1 Ochrona siedlisk lęgowych ptaków poza obszarami Natura 2000. Płatność rolnośrodowiskowa jest przyznawana do: działek rolnych – w przypadku Pakietów 1-6 i Pakietu 8; krów, klaczy, loch lub owiec matek ras wymienionych w załączniku nr 4 do rozporządzenia rolnośrodowiskowego, objętych programem ochrony zasobów genetycznych – Pakiet 7; miedz śródpolnych – w przypadku Pakietu 9. Stawki płatności pozostały na dotychczasowym poziomie (tabela 1.) z tym, że obowiązują limity i degresywność.

Tabela 1. Wysokość stawek płatności rolnośrodowiskowej dla poszczególnych pakietów i ich wariantów

W jednym gospodarstwie nie można realizować pakietu 1. Rolnictwo zrównoważone i Pakietu 2. Rolnictwo ekologiczne. Na jednej powierzchni (działce rolnej) można realizować tylko jeden pakiet/wariant.

Limity powierzchni i degresywność:

W przypadku realizacji w gospodarstwie więcej niż jednego pakietu lub wariantu łączna powierzchnia działek rolnych objętych wszystkimi realizowanymi pakietami lub wariantami, do której przysługuje płatność rolnośrodowiskowa nie może być większa niż 20 ha albo 30 ha, jeżeli wśród realizowanych pakietów lub wariantów jest realizowany wariant 2.1, 2.2, 2.5 lub 2.6 Pakietu 2. Rolnictwo ekologiczne

Dla nowych zobowiązań podejmowanych w 2014 r. płatność rolnośrodowiskowa dla poszczególnych wariantów może zostać przyznana do powierzchni wskazanej w Tabeli 2.

Tabela2. Limit indywidualny dla pakietów/wariantów z uwzględnieniem degresywności

Rolnik realizujący zobowiązanie rolnośrodowiskowe:

1. zachowuje występujące w gospodarstwie rolnym i określone w planie działalności rolnośrodowiskowej trwałe użytki zielone oraz elementy krajobrazu rolniczego nieużytkowane rolniczo, tworzące ostoje dzikiej przyrody;
2. prowadzi na formularzu udostępnionym przez Agencję rejestr działalności rolnośrodowiskowej zawierający wykaz wypasów zwierząt oraz działań agrotechnicznych, w tym zastosowania nawozów i wykonania zabiegów przy użyciu środków ochrony roślin, przy czym rejestr ten w zakresie zastosowania nawozów prowadzi się dla całego gospodarstwa rolnego 
3. przestrzega innych wymogów określonych dla danego pakietu lub wariantu.

a ponadto spełnia podstawowe wymagania jakimi są: 

• wymogi i normy określone w przepisach o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego;
• minimalne wymogi dotyczące stosowania nawozów i środków ochrony roślin, wymienione w załączniku nr 2 do rozporządzenia;
• inne odpowiednie wymogi obowiązkowe, wymienione w załączniku nr 2 do rozporządzenia

Za nieprzestrzeganie wymogów są dotkliwe sankcje w postaci: zmniejszenia płatności, braku płatności w danym roku oraz zwrot płatności.

Szczegółowe informacji na temat zasad realizacji programu udzielają doradcy rolnośrodowiskowi w Podlaskim Ośrodku Doradztwa Rolniczego w Szepietowie i w Powiatowych Zespołach Doradztwa Rolniczego. Można znaleźć je również na stronach internetowych: www.minrol.gov.pl; www.arimr.gov.pl

Małgorzata Wróblewska