,,Jeśli z Ziemi znikną pszczoły, człowiekowi pozostaną tylko cztery lata życia: nie ma pszczół, nie ma zapylania, nie ma roślin, nie ma zwierząt, nie ma ludzi” – to słowa Alberta Einsteina, które świadczą o tym jak ważną rolę spełniaja pszczoły miodne

Udział pszczoły miodnej w zapylaniu kwiatów wynosi około 90 %, pozostałość przypada na inne pożyteczne owady, np. trzmiele i pszczoły samotnice dziko żyjące murarki ogrodowe oraz muchówki. Ostatnimi laty ilość owadów biorących udział w zapylaniu znacznie się zmniejszyła na skutek powszechnie stosowanych środków ochrony roślin. Ponadto zniknęły uprawy roślin stanowiących przez dłuższy czas pożytek dla pszczół i innych owadów pożytecznych.

Jaka jest rola pszczół w zapylaniu
Zapylanie drzew i krzewów owocowych, plantacji truskawki, maliny itp. przez pszczoły nie ogranicza się tylko do wzrostu plonów. Wpływają one również na ich jakość. W wyniku zapylenia krzyżowego uzyskuje się lepiej wykształcone owoce o większej liczbie nasion oraz łagodniejszym zabarwieniu i lepszym smaku. Zapylenie kwiatów przez pszczoły miodne wyraźnie poprawia zawiązywanie owoców, a więc i zwiększa plon. W produkcji rolniczej liczy się głównie wzrost plonu dzięki zapylaniu roślin. Obecność pszczół na plantacji rzepaku jest niezbędna do prawidłowego zapylenia roślin. Szacuje się, że dzięki zapylaniu rzepaku przez pszczoły następuje wzrost plonu nasion o 10-30% (rozpiętość ta zależy od warunków pogodowych w okresie kwitnienia).

W produkcji pszczelarskiej ważnym jest również pozyskiwanie takich produktów pszczelich jak: miód, pyłek kwiatowy, propolis – kit pszczeli, pierzga i mleczko pszczele.

Do dobrego zapylenia w pełni owocującego sadu należy ustawić od 3 do 6 uli na 1 ha. Ich liczba zależy od gatunku rośliny: wiśnie i śliwy od 4 do 8, krzewy jagodowe od 4-6, truskawki od 2 do 3. Przekroczenie tych norm wpływa korzystnie na owocowanie, natomiast niedobór pszczół z reguły obniża plony. Pasiekę w sadzie lub na plantacji ustawiamy, gdy około 10% kwiatów już kwitnie.
Aby uniknąć straty lotnych pszczół i zapewnić dobre zapylenie kwiatów, pasiekę należy ustawić w środku sadu lub w bezpośrednim jego sąsiedztwie. Wtedy bowiem pszczoły nie tylko lepiej zapylają kwiaty, lecz także przynoszą do uli więcej nektaru i pyłku. Najbardziej efektywne loty pszczoły wykonują na odległość 500 metrów. Mała liczba pszczół lub niepogoda mogą być przyczyną, że wiele kwiatów nie będzie zapylonych lub, że zostaną one tylko częściowo i nie wszystkie zalążki rozwiną się w nasiona. Owoc wówczas rośnie nie symetrycznie i jest mniej wartościowy. Na przykład jedną z przyczyn słabego owocowania porzeczek czarnych jest opadanie kwiatów i zawiązków owocowych. Stan taki najczęściej jest spowodowany niedostatecznym zapyleniem lub zbyt słabym zapłodnieniem.

Eugeniusz Mystkowski