W dniach 14-17 czerwca 2023 r. odbył się wyjazd studyjny do województwa małopolskiego pt. „Wielu producentów i usługodawców – jedna marka lokalna”. Markę lokalną pod kątem marketingowym można zdefiniować jako certyfikat, znak słowno-graficzny, czy też rekomendację, dzięki którym promowane są produkty i usługi, mające wspólne, spójne cechy i wartości, związane z określonym obszarem geograficznym. Budowanie marki lokalnej stymuluje ludzi do współpracy i współdziałania, stwarzając poczucie wspólnoty interesów. Poszukiwanie przez partnerów marki lokalnej innowacyjnych pomysłów i rozwiązań jest również gwarancją sukcesu ekonomicznego danego regionu.
Celem operacji było upowszechnianie nowatorskich rozwiązań w zakresie sieciowania i pakietowania usług pozarolniczych, produktów i warsztatów pod potrzeby kreowania wizerunku marki lokalnej, z potencjalnym udziałem grup operacyjnych EPI. Wyjazd przyczynił się do zapoznania uczestników z innowacyjnymi trendami w systemie zorganizowanej współpracy różnych producentów i usługodawców na obszarach wiejskich i podgórskich. W operacji położono istotny akcent na ukazanie uczestnikom rozwoju lokalnego partnerstwa w oparciu o lokalne zasoby, wzrost rozpoznawalności oraz wspólnej identyfikacji wizualnej produktów i usług, a także stworzenie wspólnej platformy do komunikacji i promocji.
Grupę 20 uczestników wyjazdu stanowili podlascy producenci żywności wysokiej jakości, przedsiębiorcy i rolnicy (w tym członkowie grup operacyjnych), doradcy, mieszkańcy obszarów wiejskich i osoby zainteresowane tematyką. Wyjazd studyjny był próbą odpowiedzi na potrzeby edukacyjne wyżej wymienionych przedstawicieli różnych segmentów rolnictwa i obszarów wiejskich Podlasia.
Organizacją przyjmującą był lider marki lokalnej Stowarzyszenie Miłośników Kultury Góralskiej „Pod Cyrlom”. Organizacja wykonuje zadania w zakresie podejmowania i propagowania inicjatyw edukacyjnych oraz aktywizowania społeczeństwa, poprzez budowanie tożsamości kulturowej regionu. Działania edukacyjne były realizowane w gminie Mszana Dolna i jej okolicach.
W pierwszym dniu wyjazdu miało miejsce szkolenie-dyskusja panelowa nt. tworzenia i funkcjonowania marki lokalnej. Ekspertami prowadzącymi szkolenie byli specjaliści-praktycy posiadający wiedzę i doświadczenie w przedmiotowym zakresie. Nastąpiła prezentacja wysokiej jakości produktów, usług i inicjatyw związanych z tym regionem, oferowanych i realizowanych przez regionalnych producentów, usługodawców, instytucje i podmioty ekonomii społecznej. Marka, która otrzymała nazwę Zagórzańskie Dziedziny, budowana jest w oparciu o lokalne zasoby oraz bogate dziedzictwo kulturowo-historyczne, przyrodnicze i rolnicze regionu. Powstała z inicjatywy gminy Mszana Dolna (rozszerzona została na dwa pozostałe zagórzańskie samorządy: Miasto Mszana Dolna i Gminę Niedźwiedź). Uczestnicy poznali korzyści wynikające z trójsektorowej współpracy samorządów, NGOs oraz przedsiębiorców w ramach marki oraz uwarunkowania prawne, organizacyjne, problemy i szanse związanymi z tworzeniem marki lokalnej.
Następnie podlaska grupa udała się z wizytą do Koła Gospodyń Wiejskich Łętowe – Śwarne Babki. Ta organizacja pozarządowa wyspecjalizowała się w świadczeniu usługi „Zagórzańskie Smaki” wyróżnionej Znakiem Promocyjnym Zagórzańskie Dziedziny. Uczestnicy wzięli udział w demonstracji przygotowania 4 zagórzańskich potraw wpisanych na ministerialną Listę Produktów Tradycyjnych: zagórzańskiej zupy z korpieli na mleku, pierogów z suszonymi śliwkami, klusek rozgarnywanych zwanych sapką oraz kołacza razowego na słono. Ponadto liderka KGW szczegółowo omówiła proces ubiegania się o wpis produktów na Listę Produktów Tradycyjnych. Wytwarzane przez organizację wysokiej jakości produkty wkomponowują się w ideę skracania łańcucha żywności.
W drugim dniu wyjazdu studyjnego uczestnicy spotkali się z zagórzańskim regionalistą. Ekspert podczas pogadanki przybliżył istotne kwestie związane z sieciowaniem i pakietowaniem usług w ramach marki lokalnej, przy wykorzystaniu wartości przyrodniczych i krajobrazowych. Zaprezentował innowacyjne metody znakowania szlaku dziedzictwa naturalnego.
W dalszej kolejności podlaska grupa skierowała się do gospodarstwa serowarki z Mszany Górnej, produkującej Gorczańskie Sery wyróżnione Znakiem Promocyjnym Zagórzańskie Dziedziny. Sery te (naturalny, wędzony, z dodatkami) wytwarzane są w ramach Rolniczego Handlu Detalicznego i są elementem krótkich łańcuchów dostaw żywności na obszarze marki lokalnej. Rolniczka podczas warsztatów przeprowadziła demonstrację procesu wytwarzania serów kwaśnych i podpuszczkowych, przy aktywnym udziale uczestników. Omówiła korzyści wynikające ze współpracy w ramach marki parasolowej oraz innowacje produktowe, m.in. porcje śniadaniowe sera oscypka do jednorazowego spożycia, a także innowacje w zakresie dodatków do sera.
Następnie członkowie wyjazdu studyjnego wizytowali miejscowość Olszówkę, w której działalność prowadzi Stowarzyszenie Miłośników Kultury Góralskiej „Pod Cyrlom”. Stowarzyszenie realizuje szereg usług wyróżnionych Znakiem Promocyjnym Zagórzańskie Dziedziny w specjalnie stworzonej na te potrzeby modelowej bacówce. Są to m. in. warsztaty kulturowo-taneczne dla grup zorganizowanych z udziałem „żywej” kapeli, jako innowacyjna oferta turystyczna w pakiecie marki lokalnej, z którą również mieli sposobność zapoznać się podlascy uczestnicy. Jest to doskonały przykład ekonomizacji celów społecznych. Prezes stowarzyszenia przybliżyła także rezultaty szkoleniowe sztandarowego projektu Stowarzyszenia, zrealizowanego w ramach Programu Grantowego Małopolskiego Ośrodka Wsparcia Ekonomii Społecznej, przy wsparciu Regionalnego Programu Operacyjnego woj. małopolskiego, współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Społecznego.
Trzeci dzień wyjazdu studyjnego rozpoczął się od wizyty w Bazie „Lubogoszcz” w Kasince Małej, partnera Zagórzańskich Dziedzin, posiadającego Znak Promocyjny Zagórzańskie Dziedziny, jako przykład połączenia tradycji miejsca (tradycje przyrodniczo-historyczne) ze współczesnością i edukacją. Cechą charakterystyczną kompleksu są posiadające swoje indywidualne nazwy drewniane domki noclegowe, do wybudowania których wykorzystano malownicze naturalne ukształtowanie terenu podgórskiego. Baza prowadzi ponadto szeroki wachlarz usług szkoleniowych dla dzieci, młodzieży i dorosłych, m.in. innowacyjne lekcje edukacyjne z zastosowaniem scenariuszów zajęć i kart ćwiczeń na specjalnie stworzonej w tym celu ścieżce dydaktycznej. Jako placówka resortu oświaty daje możliwość realizacji celów pedagogicznych. Kierownik Bazy podczas prelekcji omówiła również korzyści płynące ze współpracy w ramach marki lokalnej.
W dalszej kolejności podlaska grupa złożyła w Kasince Małej wizytę kreatorce marki lokalnej – osobie fizycznej wyróżnionej Znakiem Promocyjnym Zagórzańskie Dziedziny – w celu zapoznania się z usługą warsztatową „Zagórzańskie malowanie”. W ramach warsztatów można wykonać spersonalizowane magnesy, dekoracje, breloki, ludowe zawieszki itp., posiadające walory użytkowe w codziennym życiu. Tego typu produkty rękodzielnicze dostępne są w sprzedaży na lokalnych imprezach, festynach obszaru marki, jak i na zamówienie konkretnego podmiotu jako innowacyjny gadżet promocyjny. Lokalna rękodzielniczka jest członkinią Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Nowym Sączu i specjalistą od znakowania i wizualizacji, opartej o dorobek lokalnego rękodzieła lokalnego. Innowacyjność sprzedażowa związana jest również z artystycznym upiększaniem całych budynków, czy też ścian pokoi na obszarze marki lokalnej.
W ostatnim dniu wyjazdu studyjnego miała miejsce wizyta w Zagórzańskiej Izbie Regionalnej Polskiego Towarzystwo Ludoznawczego, Oddział Mszana Dolna, jako część demonstracyjna szkolenia nt. marki lokalnej. Uczestnicy wysłuchali wykładu na temat zachowania dziedzictwa kulturowego w kontekście budowy i rozwoju marki Lokalnej. Obiekty edukacyjne tego typu poprzez ustawiczne nauczanie, szczególnie młodych pokoleń, chronią przed zapomnieniem dawne tradycje, obrzędy i dorobek kulturowo-rolniczy mikroregionu.
Jako ostatni punkt programu wyjazdu, uczestnicy wizytowali gospodarstwo pasieczne w Koninie. Rolnik zaprezentował 3 produkty wyróżnione Znakiem Promocyjnym Zagórzańskie Dziedziny: miód wielokwiatowy, miód mniszkowy oraz miód ze spadzi liściastej. Zademonstrował zainteresowanym uczestnikom, ubranym w stosowną odzież ochronną, specyfikę „pracy” rodziny pszczelej na otwartym ulu. Omówił innowacyjne rozwiązania konstrukcyjne swoich uli. Przybliżył także istotę apioterapii, czyli nowatorskiej metody leczenia najróżniejszych dolegliwości za pomocą „powietrza” z ula w specjalnym dostosowanym do tego celu góralskim domku. Wyjaśnił słuchaczom korzyści wynikające ze współpracy w ramach marki parasolowej Zagórzańskie Dziedziny.
Dzięki uczestnictwu w wyjeździe studyjnym podlaska grupa zapoznała się z szeregiem innowacji organizacyjnych, marketingowych, zarządczych, sprzedażowych i produktowych w zakresie tworzenia i rozwoju marki lokalnej jako narzędzia rozwoju współpracy wielu podmiotów, sieciowania usług i produktów w ramach drobnej przedsiębiorczości na obszarach wiejskich i podgórskich. Podczas warsztatów realizowanych metodą nauka przez działanie, pozyskano nową wiedzę, zdobyto nowe doświadczenia, zawiązano szereg nowych kontaktów zawodowych, docelowo przydatnych przy tworzeniu grup operacyjnych EPI w woj. podlaskim. Organizator zapewnił uczestnikom transport wraz z ich ubezpieczeniem w czasie wyjazdu, nocleg, wyżywienie, opiekę merytoryczno-organizacyjną oraz materiały szkoleniowe.
Tomasz Śnieciński
