Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o ziemi rolnej. Według nowych przepisów, państwowa ziemia rolna będzie pozostawać w dyspozycji ANR, podstawowym sposobem jej zagospodarowania będą korzystne dla rolników trwałe dzierżawy. Nowe zasady będą obowiązywać od 30 kwietnia 2016 roku. Obecnie Skarb Państwa jest w posiadaniu ok. 1,5 mln ha nieruchomości rolnych.
Podczas posiedzenia Rady Ministrów 23 lutego 2016 r. przyjęto projekt ustawy o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw. Wzmocnienie ochrony ziemi rolniczej przed spekulacyjnym wykupem przez podmioty krajowe i zagraniczne (osoby fizyczne i prawne), zatrzymanie niekorzystnego trendu w strukturze agrarnej oraz poprawa sytuacji ekonomicznej polskich rolników – to najważniejsze cele projektowanej ustawy.
Jednym z powodów wprowadzenia nowych regulacji jest fakt, że 1 maja 2016 r. przestaje obowiązywać 12-letni okres ochronny na zakup ziemi rolnej przez cudzoziemców i istnieje prawdopodobieństwo, że zainteresowanie jej nabyciem przez osoby z krajów Unii Europejskiej wzrośnie.
Obecnie obowiązujące przepisy regulujące obrót ziemią nie chronią wystarczająco skutecznie ziemi rolniczej przed spekulacyjnym wykupem. Niezbędnym się więc stało wprowadzenie zasad, które zagwarantują zgodne z interesem społecznym wykorzystanie ziemi na cele rolnicze. Dla mieszkańców wsi ziemia jest wartością nadrzędną, a brak odpowiednich uregulowań chroniących interesy gospodarstw rodzinnych może doprowadzić do negatywnych konsekwencji, np. wyludniania wsi czy wyprzedaży gospodarstw rolnych. W wielu krajach Unii Europejskiej między innymi we Francji, Danii czy Niemczech, stosuje się regulacje ograniczające swobodę obrotu ziemią rolniczą.
Według nowych przepisów, państwowa ziemia rolna będzie pozostawać w dyspozycji Agencji Nieruchomości Rolnych, a podstawowym sposobem jej zagospodarowania będą korzystne dla rolników trwałe dzierżawy, zapewniające jednak właścicielską kontrolę nad sposobem ich zagospodarowania.
Zgodnie z nowymi regulacjami, sprzedaż nieruchomości (lub ich części) – wchodzących w skład zasobu własności rolnej skarbu państwa – będzie wstrzymana przez 5 lat od dnia wejścia w życie przepisów tej ustawy.
Zakaz nie obejmie:
- nieruchomości przeznaczonych na cele inne niż rolne (np. budownictwo mieszkaniowe), ujęte w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego lub studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania gminy,
- nieruchomości położonych w granicach specjalnych stref ekonomicznych,
- domów, lokali mieszkalnych, budynków gospodarczych, garaży, ogródków przydomowych,
- nieruchomości rolnych o powierzchni do 1 ha.
Zasadniczo nabywcami nieruchomości rolnych będą mogli być tylko rolnicy indywidualni. Wyjątki od tej normy mają dotyczyć nabywania ziemi przez osoby bliskie sprzedającemu, jednostki samorządu terytorialnego oraz Skarbu Państwa. W przypadku innych podmiotów sprzedaż ziemi musi zostać potwierdzona zgodą wydaną przez prezesa Agencji Nieruchomości Rolnych. Przyjęte zasady obrotu nieruchomościami nie będą dotyczyć nabywania ziemi w wyniku dziedziczenia, orzeczenia sądu lub organu egzekucyjnego.
Doprecyzowano definicję rolnika indywidualnego, uściślając, że warunek osobistej pracy w gospodarstwie będzie spełniony między innymi wtedy, gdy osoba podlega ubezpieczeniu społecznemu rolników w pełnym zakresie, chyba że prowadzone przez nią gospodarstwo nie przekracza 20 ha użytków rolnych.
Nabycie nieruchomości ma być trwale połączone z wymogiem osobistego prowadzenia gospodarstwa rolnego oraz zakazem zbywania i wydzierżawiania zakupionej ziemi przez 10 lat. Tylko w przypadkach losowych zgodę na sprzedaż ziemi przed upływem tego terminu będzie mógł wydać sąd.
Rozszerzona kontrola obrotu nieruchomościami
Od dłuższego czasu powierzchnia użytków rolnych systematycznie zmniejsza się. Dzieję się to między innymi dlatego, że osoby nabywające ziemię traktują ją jako lokatę kapitału i nie są zainteresowane prowadzeniem produkcji rolniczej. Przeciwdziałaniu temu ma służyć rozszerzona kontrola obrotu nieruchomościami rolnymi prowadzona przez Agencję Nieruchomości Rolnych. W ramach pierwokupu oraz tzw. prawa nabycia Agencja Nieruchomości Rolnych będzie mogła kontrolować nabycie każdej nieruchomości rolnej, a nie jak obecnie, tylko większej niż 5 ha. Uprawnienia te nie będą jednak jej przysługiwać, gdy nabywcą będzie osoba bliska zbywcy. Obecnie Skarb Państwa jest w posiadaniu ok. 1,5 mln ha nieruchomości rolnych.
Według nowych przepisów:
- Agencja będzie mogła sprzedać nieruchomości rolne, jeżeli w wyniku tej transakcji łączna powierzchnia użytków rolnych stanowiących własność nabywcy, nie przekroczy 300 ha,
- z przetargów ograniczonych wyłączone będą osoby, które kiedykolwiek nabyły z zasobu, nieruchomości o powierzchni łącznej co najmniej 300 ha użytków rolnych,
- w przetargu nie mogą brać udziału osoby mające zobowiązania finansowe wobec Agencji, Skarbu Państwa, ZUS, KRUS i jednostek samorządu terytorialnego.
Mariola Sendrowska
Źródło:
www.premier.gov.pl
www.minrol.gov.pl