Konkurs gry na instrumentach pasterskich im. Kazimierza Uszyńskiego odbędzie się w Muzeum Rolnictwa im. ks. Krzysztofa Kluka w Ciechanowcu w dniach 6-7 grudnia 2014 r. Konkurs ma charakter otwarty – uczestnik zgłasza się osobiście do chwili rozpoczęcia konkursu w danej kategorii.
Program konkursu
6 grudnia:
w godz. 10.00-12.00 – przesłuchania w kategorii ligawki – w kolejności: dzieci i dorośli;
w godz. 13.00-15.30 – przesłuchania w kategorii trąby – trombity, bazuny, rogi pasterskie) w dwóch grupach wiekowych – dorośli i dzieci,
w godz. 16.30-18.30 – przesłuchania w kategorii Inne Instrumenty Pasterskie – w dwóch grupach wiekowych – dorośli i dziec
o godz. 18.30 – koncert zespołu Jabłunczani z Ukrainy
7 grudnia
o godz. 1000 – Msza Święta z udziałem uczestników Konkursu w Kościele pw. Trójcy Przenajświętszej w Ciechanowcu
od godz. 1120 – uroczyste podsumowanie Konkursu, ogłoszenie wyników, koncert laureatów i koncerty zespołów z Kaszub, Pienin, z Ukrainy, Węgier, Białorusi
Historia Konkursu sięga 1974 roku, kiedy to Muzeum rozpoczęło działania nad reaktywacją tradycji gry na ligawce. O jednym z najstarszych instrumentów w Polsce – ligawce pierwsze wzmianki pojawiły się w 1778 r. Pisali o niej w swoich pracach m. in. ks. Krzysztof Kluk, Oskar Kolberg, Zygmunt Gloger. Zwyczaj ten trwał na wsi południowego Podlasia i północno-wschodniego Mazowsza do II wojny światowej.
W czasie okupacji Niemcy zakazali posiadania i grania na ligawkach, obawiając się przekazywania umownych sygnałów przez podziemie. Po wojnie obyczaj grania na ligawkach zanikł prawie całkowicie. Początkowo Konkurs o zasięgu regionalnym został w 1980 roku przekształcony w Ogólnopolskie wydarzenie oraz rozszerzony o konkurencje innych trąb pasterskich. Z biegiem lat, rozrastający się zasięg tego wydarzenia przyciągał kolejne inne instrumenty pasterskie, a co za tym szło, kolejnych uczestników z Polski oraz z zagranicy.
Organizowany od trzydziestu trzech lat Konkurs Gry na Instrumentach Pasterskich ma na celu kultywowanie zwyczaju umiejętności grania na instrumentach pasterskich wszędzie tam, gdzie takie instrumenty i osoby na nich grające występują w Polsce oraz w krajach europejskich. Jest to doskonała możliwość zaprezentowania tradycyjnych melodii, umożliwienie nawiązania kontaktów między wykonawcami tradycyjnej muzyki pasterskiej oraz podtrzymywanie i popularyzacja gry na instrumentach pasterskich. Uczestnicy wykonują melodie charakterystyczne dla danego instrumentu pasterskiego oraz regionu, z którego pochodzą.
Jest to jedna z nielicznych imprez kulturalnych w naszym kraju pielęgnująca i podtrzymująca tradycje polskiego ludu i chrześcijaństwa.
Instrumentaliści uczestniczą w Konkursie całymi rodzinami. To unikatowe wydarzenie zapewnia idealne warunki do kultywowania i przekazywania dziedzictwa kulturowego młodszym pokoleniom. W konkursie uczestniczą instrumentaliści grający m.in. na mazowiecko-podlaskich ligawkach, góralskich trombitach, kaszubskich bazunach, białoruskich surmach oraz na innych instrumentach pasterskich. Każdego roku w Konkursie bierze udział ponad 150 instrumentalistów, z których około 70 to dzieci w wieku od 3 do 16 lat. W Konkursie, oprócz wykonawców z Polski, występowali już instrumentaliści z Finlandii, Meksyku, Australii, Hiszpanii, Bułgarii, Irlandii, Szkocji, Niemiec, Litwy, Słowacji, Ukrainy, Białorusi.
Trzydzieści trzy lata istnienia Konkursu uratowało od zapomnienia muzykę pasterską oraz instrumenty.
Występująca w Europie tradycja grania na instrumentach pasterskich, jej kulturowe znaczenie, jest podtrzymywana dzięki ogromnej różnorodności wiekowej uczestników. Młode pokolenia uczą się od starszych, bardziej doświadczonych muzyków, których spotkać mogą właśnie podczas trwania Konkursu. To wartościowy model uczestnictwa w kulturze i popularyzacja unikatowych zjawisk kultury ludowej. Konkurs propaguje postawy oparte na własnej świadomości tożsamości kulturowej i tolerancji dla kultury innych grup etnicznych, poprzez stwarzanie bezpośredniego kontaktu z zanikającą tradycyjną muzyką pasterską.
W jednym miejscu i czasie gromadzi różnych instrumentalistów, mówiących różnymi językami i gwarami, a pielęgnujących jedną dziedzinę kultury ludowej.
Jest to wydarzenie nie tylko dla specjalistów z dziedziny etnologii, etnomuzykologii, muzyki, muzykologii, folklorystyki, ale również dla widzów zainteresowanych tradycyjną muzyką pasterską, kulturą ludową i folklorem. W czasie dwu dni trwania imprezy stwarzamy w Muzeum Rolnictwa w Ciechanowcu doskonałą możliwość bezpośredniego kontaktu z tradycyjną muzyką i instrumentami pasterskimi z różnych regionów Polski i Europy, a nawet świata.
W XXXIV Konkursie Gry na Instrumentach Pasterskich im. Kazimierza Uszyńskiego udział wezmą instrumentaliści z Podlasia (w tym mniejszości narodowe Białorusinów oraz Litwinów), Mazowsza, Kurpi, Lubelszczyzny, Podhala, Beskidu Śląskiego, Małopolski, Wielkopolski, Kaszub. Konkurs ma zasięg międzynarodowy – spodziewamy się uczestników m.in. z Litwy, Białorusi, Słowacji, Ukrainy, Węgier. Najliczniej reprezentowani będą instrumentaliści z Podlasia i Mazowsza grający na ligawkach. W jury Konkursu zasiądą wybitni specjaliści z dziedziny muzykologii i etnografii.
Patronat nad Konkursem objęli Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Wojewoda Podlaski, Marszałek Województwa Podlaskiego. Patronat Duchowy nad Konkursem sprawuje Ordynariusz Diecezji Drohiczyńskiej JE Ksiądz Biskup Antoni Dydycz
Zadanie dofinansowane ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
/red./