„Publikacja powstała w wyniku projektu zrealizowanego przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej w ramach programu „Uczenie się przez całe życie”.
Publikacja odzwierciedla jedynie stanowisko autora i Komisja Europejska ani Narodowa Agencja nie ponoszą odpowiedzialności za umieszczoną niej zawartość merytoryczną oraz za sposób wykorzystania zawartych w niej informacji.”

Partnerstwo:

Fleszem po projekcie partnerskim Leonardo da Vinci
(innowacje i dobre praktyki na obszarach wiejskich państw nadbałtyckich)

W ramach projektu partnerskiego LdV pt. „Ustawiczne doskonalenie zawodowe kadry doradczej zaangażowanej w rozwój obszarów wiejskich państw Regionu Bałtyckiego” doradcy rolni z PODR w Szepietowie, Litewskiej Służby Doradztwa Rolniczego (LAAS) i Łotewskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego i Szkolenia (LRATC) zrealizowali od września 2009 r. do września 2010 r. wyjazdy studyjne (tzw. „mobilności”). Miały one na celu poznanie funkcjonowania partnerskich instytucji doradczych oraz innowacyjnych obiektów zlokalizowanych na obszarach wiejskich partnerów.

Poniżej kwintesencja wspólnych warsztatów, a także wybrane innowacje i dobre praktyki, zaobserwowane na bazie działań projektowych:

21-25 września 2009 r.
Polska: warsztaty w PODR Szepietowo,
– gospodarstwo Witolda Kuleszy, Stelmachowo,
– gospodarstwo Wandy i Ryszarda Hryc, Jeńki,
– Muzeum Rolnictwa w Ciechanowcu,
– Stowarzyszenie Winnica, Winna Poświętna –  szczegóły tej części działań projektowych przedstawiono w artykule pt.: Pierwsze działania projektowe w ramach programu Leonardo da Vinci.

26-30 kwietnia 2010 r.

• Łotwa, warsztaty w LRATC, Ozolnieki – na warsztatach informacyjnych doradcy departamentów LRATC zapoznają nas z pracą działów branżowych. Na warsztatach dla „potencjalnych kierowników projektów” uczestnicy projektu konstruują arkusze oceny wizytowanych obiektów/farm. Analizują działania doradcze co do danego obiektu, proponują działania usprawniające co do obiektu i doradztwa, świadczonego na jego rzecz.

• Mini zoo Dobuli – od 8 lat rolniczka prowadzi ekologiczną turystykę wiejską  i mini zoo (20 ras kur, bażantów, gęsi, indyków, przepiórek, pawi, kotów syberyjskich i in.). Rocznie – 12 tys. turystów. Gospodarstwo spełnia wymogi weterynaryjne oraz ochrony środowiska. Inaczej niż w tradycyjnym zoo, niektóre zwierzęta można dotykać, ale nie można wchodzić  za ogrodzenie.

• Stowarzyszenie „Liepas”, lider Agita Hauka – działa od 12 lat. W skład wchodzi 18 kobiet. Organizują szereg projektów i imprez masowych, m.in. rodzinny festiwal „Ogień kwiatów”, imprezy dla chorych dzieci i szkolenia mieszkańców z zakresu pisania projektów. Urzędują w odpowiedniku MOK, wyremontowanym za 0,5 mln łat. Tu organizacja realizuje szkolenia, występy okolicznych zespołów folkowych, wystawy plastyczne.

• Gospodarstwo strusie Amli, Mežare – założone 7 lat temu. Na powierzchni 3 ha ogrodzonego terenu wykorzystuje się pastwiska pod chów strusi (obecnie 28 ptaków). Uczestnicy wysłuchali zalet produkcji strusiny i wyrobów otrzymywanych z piór, skóry, krwi, pazura, czy rzęs strusi. Uczestniczyli na żywo w pokazie produkcji lokalnego obiadu – przysmaku turystów (jajecznica z jaj i „mielone” ze strusiny).

 • Gospodarstwo mleczne Kalna Dambrani, Viesite – areał: 600 ha. Pogłowie: 700 szt. (krowy 430 szt.). Rozwój farmy nastąpił dzięki kredytom. W zarządzaniu stadem wykorzystuje się najnowsze technologie IT (m.in. zbieranie i przetwarzanie danych z pozyskiwania mleka od krów). Ważne jest doradztwo ds. prawidłowego wykorzystania mikroelementów w żywieniu. Właścicielka stwierdziła, iż o tego typu duże fermy mleczne toczy się walka mleczarni (jedna z Rygi, a druga litewska).

• Gospodarstwo mięsne Krasti, Barbele – areał: 380 ha. Stado liczy 200 szt. (Charolaise, Simentale, krzyżówki). Celem próby rolnik sprowadził 3 lata temu bydło Highlandery. Rolnik korzysta ze wsparcia UE (Modernizacja gospodarstw). Sposobem na dobry interes jest organizacja aukcji bydła, 2-3 aukcje bydła w roku (13–14 farm na aukcji).

• Muzeum Ausekli – funkcjonuje 10 lat. Jest to własność prywatna, na terenie byłego kołchozu. Obecnie liczy 5 tys. eksponatów (maszyny, narzędzia i in.). Zawiera elementy architektoniczne byłego młyna wodnego (z kanałem wodnym ręcznie kopanym) – jest odnawiany przy wsparciu środków UE. Uczestnicy mieli okazję osobiście zakosztować kucia żelaza w dawnej kuźni.

• Gospodarstwo mleczne Silaveji, Mazzalve – od 17 lat. Powierzchnia: 150 ha (gł. kukurydza na kiszonkę, jęczmień, pszenica). Stado: 250 szt. (200 krów mlecznych). Skorzystano ze wsparcia UE: SAPARD – park maszynowy. „Dostosowanie do standardów UE” na remont hali udojowej i budynku na zbiornik chłodzący. Gospodarstwo posiada system kolektorów słonecznych – zyskuje na oszczędności energii. Rolnik korzysta z pomocy doradców przy pisaniu unijnych projektów.

6-10 września 2010 r.

• Litwa, warsztaty w LAAS, Akademija, gmina Kedainiai – na warsztatach informacyjnych przedstawiciele departamentów LAAS przybliżają pracę działów merytorycznych. Na warsztatach dla „potencjalnych kierowników projektów” uczestnicy wizyty studyjnej – doradcy opracowują arkusze oceny wizytowanych obiektów/gospodarstw. Porównują analizują działania doradcze co do danego obiektu, wnoszą działania usprawniające co do obiektu i metod doradczych.

• Stowarzyszenie  Vainatiškiai, lider Jolanta Abariene – funkcjonuje 3 lata. Ma pod opieką młodzieżowy zespół taneczny. W jego skład wchodzą głównie dzieci doradców i mieszkańców okolicznych wsi. Stowarzyszenie zrealizowało szereg projektów, z zakresu zachowania lokalnej tradycji i kultury, poprawy estetyki wiejskiej i wsparcia działań lokalnych młodzieży.

• Gospodarstwo roślinne Kuprevičiai, gmina Kedainiai – funkcjonuje 10 lat. Specjalizacja: produkcja warzyw. Struktura zasiewów: 50 ha marchwi, 50 ha kapusty, uprawa kapusty pekińskiej i kalafiora, 30 ha użytki trwałe. Produkcja sprzedawana jest do supermarketów. Rolnicy posiadają własną infrastrukturę przetwórczo – przechowalniczą (chłodnie na 5 tys. ton produkcji) i pakowalnię. Zatrudniają 30 osób na stałe. Korzystali z unijnego wsparcia: SAPARD, premia dla MR i in. Dla celów turystycznych w gospodarstwie utworzyli w ciągu 5 lat sztuczne wzgórze z nasadzeniami (250 gat. drzew).

• Gospodarstwo mleczne – Saulius Jasinevičius, gmina Rokiškis  – działa od 13 lat. Pogłowie: 350 szt. bydła (150 krów mlecznych). Areał: 200 ha UR (gł. kukurydza i trawy). Rolnik korzysta ze wsparcia UE: SAPARD, PROW (w tym Modernizacja gospodarstw, premia dla MR). Około 30% produkcji przetwarza w gospodarstwie na sery, jogurty, kefiry, itp.

• Gospodarstwo mięsne – Tomas Davainis, gmina Rokiškis – areał: 400 ha. Rolnik produkuje ekologiczne pasze – 140 ha. Posiada stado 100 szt. bydła rasy Galloway. Zdecydował się na chów tej rasy po 12 latach doświadczeń w Niemczech. Posiada oborę na 300 szt., stąd planuje zwiększyć w przyszłości liczebność stada. Dzięki dotacjom z UE zakupił park maszynowy.

• Muzeum „Sela”. „Alaus kelias”, gmina Biržai – liczne zbiory z zakresu kultury regionu, 25 sal wystawowych. Uczestnicy mieli okazję poznać tradycyjny sprzęt do produkcji piwa, opowieści warzelnicze, historię mikroregionu przeplataną muzyką i śpiewem starych, ludowych pieśni. Uczyli się pieśni, gry na instrumentach ludowych (fujarki, ligawki) i lokalnych tańców.

• Gospodarstwo roślinne Kęstutis Armonas, gmina Biržai – działa 21 lat. Powierzchnia: 255 ha. Głównie zboże, rzepak, zaś różne gatunki traw i gorczyca (nasiona ekologiczne) idą pod produkcję nasienną. Ponadto, prowadzi elektrownie wiatrową. Koszt wiatrowni – 1,4 mln litów (refundacja z UE – 900 tys. lit.). Moc 250 KW/godz. Energię sprzedaje do pobliskiej elektrowni, a także wykorzystuje na potrzeby własnego gospodarstwa.

• Market produktów regionalnych UKIS, Arunas Čimolonskas, gmina Panevežys – właściciel współpracuje na stałe z 5 rolnikami. Market oferuje klientom lokalne wyroby wędliniarskie, ryby, pieczywo, produkty mleczne, nasiona ekologiczne, i in. Ceny niższe niż w supermarketach.

• Przedsiębiorstwo trzodziarskie Arunas Čimolonskas, gmina Panevežys – działa od 14 lat. Areał: 800 ha (rośliny paszowe, trawy, buraki). Liczebność stada – 5 tys. szt. świń, główna rasa świń: Szwedzka Yorkshire. Rolnik posiada ubojnię i prowadzi przerób mięsa do ww. marketu. Produkcję zbywa w regionie. Ponadto, w gospodarstwie prowadzi chów bydła mięsnego rasy Charolaise.

– Gospodarstwo roślinne Antanas Zopelis, gmina Panevežys – funkcjonuje od 18 lat, rolnik prowadzi farmę z córką. Areał 400 ha gruntów (pszenica, rzepak, ziemniaki i jęczmień browarniany – 140 ha). Z kredytu zakupił park maszynowy. Gospodarstwo skorzystało z SAPARD’u, Modernizacji gospodarstw i premii dla MR. Usytuowane jest w obszarach przyrodniczo cennych Parku Krekenava, ale nie korzysta z Programów Rolnośrodowiskowych (rolnik dokarmia zwierzynę płową, która żeruje w okolicy farmy).

Tomasz Śnieciński