Porównanie zapotrzebowania zwierząt na pasze z ich produkcją jest ważną informacją dla rolnika i daje odpowiedź na pytanie „czy wystarczy pasz”? Ta informacja pozwala na podejmowanie skutecznych i przemyślanych decyzji. Uświadamia jednocześnie na przyszłość potrzebę posiadania rezerwy paszowej w postaci kiszonki w pryzmie, która doskonale się przechowuje bez żadnych strat. Na rezerwę każdego roku trzeba przeznaczać nową pryzmę.

W przedstawionym przykładzie bilansu pasz w gospodarstwie, rolnik z powodu suszy i obniżki plonu zielonek podjął słuszną decyzję i przeznaczył 3 ha zbóż na kiszonkę. Pozwoliło to na uzupełnienie braku kiszonek spowodowane suszą. Niedobór siana będzie uzupełniony słomą i kiszonką a brak pasz treściwych uzupełnią kupione mieszanki treściwe.

Zapotrzebowanie na słomę w gospodarstwie jest bardzo zróżnicowane i zależy głównie od systemu utrzymania zwierząt. W systemie bezściołowym praktycznie słoma jest niepotrzebna, a użyta na paszę powinna być pocięta na sieczkę. Orientacyjnie należy przyjąć, że zapotrzebowanie na uzupełnienie pasz i ściółkę na 1 szt. dorosłą w oborach ściołowych wynosi: bydło – 10 dt, konie 18 dt, owce 4 dt.

Każdy gospodarz powinien oszacować zasoby zgromadzonych pasz z uwzględnieniem poplonów i wszystkich możliwych źródeł ich uzupełnienia.

Wyliczenie posiadanych pasz ułatwią następujące dane:

• kiszonki – ciężar 1 beli sianokiszonki 550-600 kg, 1 m3 kiszonki sporządzanej w pryzmie waży – 750 kg
• siano – kostka z prasy waży 15-25 kg, bela z prasy zwijającej 300-350 kg, 1 m3 siana luzem w stodole waży 90 kg
• słoma – kostka z prasy waży 10-15 kg, bela słomy z prasy zwijającej 200-250 kg.

Zalecenia dla rolników wynikające z trudnej sytuacji paszowej

• Krowy i jałówki reprodukcyjne stanowią najważniejszy potencjał produkcyjny gospodarstw mlecznych i producentów bydła mięsnego. Dlatego też działania w warunkach krytycznych powinny być nakierowane na utrzymanie stada podstawowego.
• W szczególnie trudnej sytuacji paszowej można ograniczyć stado poprzez wyprzedaż sztuk o najniższym potencjale produkcyjnym i zdrowotnym. Jednocześnie pamiętać należy o pozostawieniu odpowiedniej ilości wartościowych cieliczek na odtworzenie stada.
• Niedobory kiszonek można uzupełnić ziemniakami (mają zbliżoną zawartość składników pokarmowych do bardzo dobrej jakości kiszonki z kukurydzy). Dzienna dawka ziemniaków na krowę do 10 kg, młode bydło 1 do 6 w zależności od wieku.
• Cennym uzupełnieniem brakujących pasz dla bydła mogą być produkty uboczne przemysłu rolno-spożywczego (młóto, śruty poekstrakcyjne, otręby, wysłodki buraczane, wywar gorzelniany itp.).
• Racjonalnie skarmiać pasze w dawkach zbilansowanych. Kiszonkę z kukurydzy
  stosować z sianokiszonką. Kiszonka ze zbóż
  ma wartość zbliżoną do sianokiszonki. Niedobór białka w śrutach zbożowych uzupełniać poprzez dodatek 20% śruty rzepakowej. Pamiętać o stosowaniu soli lizawki i dodatków witaminowo-mineralnych (gotowe mieszanki treściwe dla bydła w swoim składzie zawierają odpowiednią ilość witamin i związków mineralnych).
• Stosować ciągłość żywienia. Zmiana pasz powoduje zakłócenia w trawieniu i odbija się niekorzystnie na wydajności. Wprowadzanie nowej paszy powinno następować stopniowo (w ciągu 10-14 dni), aby bakterie w żwaczu miały możliwość adaptacji do jej trawienia.
• W gospodarstwach dotkniętych głębokim kryzysem można ograniczyć dawkę pasz objętościowych, a ich niedobór uzupełniać słomą. Słoma daje uczucie sytości, długo zalega w przedżołądku, utrzymuje odruch przeżuwania i dzięki mikroorganizmom żwacza pozwoli bydłu przetrwać. Konieczne jest zapewnienie stałego dostępu do wody i soli lizawki.

Opracował: mgr inż. Stanisław Nowowiejski