Wyróżnia się cztery typy obór wolnostanowiskowych:

Obory z głęboką ściółką bez podziału na część karmową i legowiskową – jest najprostszą formą utrzymania krów z cielętami. Cała powierzchnia przebywania zwierząt, 8 m2 na sztukę jest ścielona, a zarazem obniżona o ok. 50 cm w stosunku do poziomu korytarza paszowego. Przydatny tu jest podniesiony podest żywieniowy o szerokości 180 cm lub zastosowanie podnoszonego żłobu. Koszt adaptacji najniższy, ale jest duże zużycie słomy – 10 do 12 kg/1 SD/dzień.

Obory z głęboką ściółką i z podziałem na część legowiskową i karmową – korytarz karmowy przy stole paszowym posiada szerokość minimum 3 m, za nim znajduje się część legowiskowa o szerokości 6 m i obniżona jest do 110 cm w stosunku do korytarza karmowego. Krowy z części legowiskowej przechodzą po kilku stopniach na część karmową. Na jedną mamkę z cielęciem przypada 6 m2 legowiska. Odchody z korytarza karmowego usuwa się 3 razy w tygodniu najlepiej codziennie ciągnikiem ze spychaczem czołowym. Zużycie ściółki wynosi od 6 do 8 kg/1 SD dziennie. Wymagana jest płyta obornikowa na odchody z korytarza karmowego oraz zbiornik na gnojówkę i wodę gnojową.

Obory z pochyłą podłogą w części legowiskowej i płaską częścią karmową – strefa przebywania zwierząt podzielona jest na korytarz karmowy z podłogą pełną oraz na pochyłą, ścieloną część legowiskową. Spadek posadzki legowiska wynosi od 6 do 8% w kierunku korytarza karmowego. Na granicy korytarza karmowego i legowiska wykonany jest uskok o wysokości 20-25 cm (legowiska są podwyższone o 20-25 cm w stosunku do korytarza karmowego). Zużycie słomy na ścielenie wynosi od 3 do 5 kg/1 SD dziennie (im większe rozdrobnienie słomy tym zużycie jest mniejsze). Na krowę z cielęciem przypada od 4,5 do 6,0 m2 legowiska. Szerokość korytarza karmowego wynosi 3,0 m, części legowiskowej ok. 6,0 m. Usuwanie obornika z legowiska na korytarz karmowy następuje samoczynnie dzięki spadkowi posadzki, procesom fermentacyjnym obornika i ruchowi zwierząt. Obornik z korytarza karmowego musi być usuwany 3 razy w tygodniu, a najlepiej codziennie przy pomocy ciągnika. Stan higieniczny krów jest dobry. Konieczna jest budowa zbiornika na gnojówkę i wodę gnojową oraz płyty obornikowej.

Obory boksowe – niskie zużycie słomy 1-2 kg/1 SD. Wymiary boksów legowiskowych dostosowane do kalibru krów, który zależy głównie od masy ciała. Długość boksów przyściennych wynosi 240-250 cm, a naprzeciwległych 220-230 przy szerokości 115-125 cm. Szerokość korytarza gnojowo-karmowego powinna wynosić minimum 3,0 m, a spacerowo-gnojowego po przeciwnej stronie boksów od 2,2 do 2,5 m, Odchody usuwane są ciągnikiem lub zgarniaczem obornika typu „Delta”. Wymagana jest płyta obornikowa oraz zbiornik na gnojówkę i wodę gnojową.

System uwięziowy może być stosowany w gospodarstwach o małej skali produkcji

Krowy mamki z cielętami – obory na uwięzi nie zapewniają w pełni komfortu zwierząt, a cielęta poruszające się po całej oborze brudzą korytarz paszowy i paszę. Wychodzenie cieląt na korytarz paszowy można uniemożliwić poprzez montaż odpowiedniej drabiny paszowej. Cielęta w takiej oborze powinny mieć miejsce wydzielone do wypoczynku oraz pobierania siana i paszy treściwej. Dobrym rozwiązaniem jest wydzielenie kojców pomiędzy stanowiskami krów (stanowisko przeznacza się na kojec dla cieląt sąsiednich krów). Innym rozwiązaniem jest utrzymywanie cieląt w kojcu lub kojcach grupowych zamkniętych, z których cielęta 4 razy w ciągu doby są dopuszczane do krów.

Młodzież hodowlana i opasowa – sztuki przeznaczone na opas mogą być utrzymywane na uwięzi. Natomiast jałówki reprodukcyjne zaleca się utrzymywać w kojcach zbiorowych. Wymiary stanowisk oraz ich wyposażenie (rodzaj uwięzi, stołu paszowego, umiejscowienie poidła) należy dostosować do kalibru i masy ciała zwierząt.

Stanisław Nowowiejski