Rozwój usług rolniczych na przestrzeni lat w Polsce

Pierwsze kółka rolnicze powstały w latach 1862 -1866 w obecnych województwach pomorskim i wielkopolskim. Następnie rozwijały się w okresie międzywojennym.

W PRL zostały wykorzystane jako narzędzie kolektywizacji. Po 1944 przejęte przez Związek Samopomoc Chłopska. Po 1956 roku odrodziły się jednak na krótki okres. W 1959 r. zostały zrzeszone w Centrum Związku Kółek Rolniczych.

Od 1975 roku wraz z Kołami Gospodyń Wiejskich i branżowymi organizacjami tworzą Krajowy Związek Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych.

Działalność usługową w ramach świadczenia usług ciągnikami, kombajnami i maszynami świadczą Spółdzielnie Kółek Rolniczych. Powołane z Kółek Rolniczych założonych w poszczególnych wsiach i zrzeszone w spółdzielnie działające na każdej gminie.

Po roku 1989 i wprowadzeniu wolnego rynku SKR-y nie wytrzymują konkurencji z podmiotami prywatnymi i bardzo duża część zostaje zlikwidowana. Na rynku zostają tylko nieliczne w bardzo okrojonym stanie działają jeszcze do chwili obecnej. Jednak nie są one konkurencyjne w świadczeniu usług specjalistycznych jakich potrzebuje obecne rolnictwo.

Koła Maszynowo-Doradcze – Projekt polsko-niemiecki „Wspólnego użytkowania maszyn”.

W roku 1995 realizowany był projekt polsko-niemiecki -”Wspólne użytkowanie maszyn” przez Ministerstwo Rolnictwa Niemiec i Polski. Odpowiedzialni za realizację byli Pracownicy Izby Rolniczej i Kół Maszynowych w Niemczech oraz ze strony polskiej pracownicy IBMER Warszawa. Przy udziale pracowników z Odrodków Doradztwa powstały Koła Maszynowo-Doradcze . W województwie podlaskim powstały 2 koła zarejestrowane w formie Stowarzyszeń – Srebrna pow. Zambrowski i Boćki pow. Bielski.

Misją tych stowarzyszeń było motto: POLEPSZANIE WARUNKÓW GOSPODAROWANIA W GOSPODARSTWACH SWOICH CZŁONKÓW W SZCZEGÓLNOŚCI WYRÓWNANIA DYSPROPORCJI STRUKTURALNYCH ORAZ WZMACNIANIA SIŁY GOSPODARCZEJ WSZYSTKICH GOSPODARSTW CZŁONKÓW KOŁA.

Patrząc z perspektywy czasu w/w forma usług rolniczych nie przyjęła się. Niektórzy członkowie świadczą usługi do obecnej chwili ale musieli oni zarejestrować własną działalność i prowadzą działalność usługową dla okolicznych rolników nie biorąc pod uwagę pozostałych członków grupy.

Usługi rolnicze

Z chwilą wejścia Polski do UE w programach pomocowych dla rolnictwa znalazły się działania, które dawały możliwości skorzystania z dotacji na wprowadzenie w gospodarstwie alternatywnych źródeł dochodu.

W programie SPO – Rolnictwo 2004 -2006 Działanie „Różnicowanie działalności rolniczej i zbliżonej do rolnictwa w celu zapewnienia różnorodności działań albo alternatywnych źródeł dochodów” umożliwiało rolnikom otrzymania dotacji na świadczenie usług rolniczych.

PROW 2007 – 2013 Działanie:

„Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej” pozwalało na rozpoczęcie działalności usługowej w rolnictwie.

„Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw” umożliwiało rozpoczęcie działalności lub otrzymanie dotacji na rozwój już istniejącej w kierunku usług rolniczych.

PROW 2014 – 2020 Utworzono działanie „Rozwój przedsiębiorczości – rozwój usług rolniczych” które umożliwia uzyskanie wsparcia podmiotom już świadczącym przez ostatnie 2 lata usługi rolnicze. Kwota wsparcia jest znacząca – 500 tyś. zł.

Podsumowanie

Historia działalności usługowej w naszym kraju ma już długą tradycję ponad 150 letnią. Rolnicy korzystali z różnych form pomocy – maszynowej, zaopatrzenia w środki produkcji, doradczej i finansowej.

Podmioty świadczące usługi rolnicze zawsze dbali o to, żeby rolnikowi zaproponować nowe rozwiązanie technologiczne na które nie było stać pojedynczego rolnika. Postęp w rozwiązaniach technologii produkcji roślinnej powinien być wprowadzany przez podmioty, które zakupią maszyny i urządzenia z nowymi rozwiązaniami technicznymi. Jeżeli wykorzystają moce przerobowe tych urządzeń w maksymalnym stopniu wówczas maszyna zamortyzuje się w okresie maksymalne 5 lat i można zakupić nową z nowszymi rozwiązaniami technologicznymi. Rolnika z województwa podlaskiego o średniej powierzchni 12,19 ha użytków rolnych nie może pozwolić sobie na zakup wszystkich maszyn.

W obecnym rolnictwie gdzie działa prawo rynkowe rolnik, żeby uzyskać odpowiedni dochód w gospodarstwie musi produkować jak najtaniej i produkt o odpowiedniej jakości. Koszty maszynowe w gospodarstwach są bardzo wysokie. Chcąc je zminimalizować należy korzystać z usług maszynowych. Obecnie w naszym województwie działa duża ilość podmiotów świadczących usługi w produkcji roślinnej maszynami i urządzeniami nowoczesnymi. Ceny ukształtował rynek na poziomie dość korzystnym dla rolnika. Z usług korzystają małe i duże gospodarstwa. Małe bo nie stać ich na zakup maszyn. Duże bo nie mają czasu na wykonanie wszystkich prac w gospodarstwie w odpowiednim terminie agrotechnicznym. Obecnie gdy w rolnictwie wprowadzane są technologie innowacyjne firmy usługowe mają szansę na zakup nowoczesnych maszyn i urządzeń, zapewnioną pracę a rolnicy skorzystania i obniżenia kosztów maszynowych.

                                                                           Tadeusz Lipski
PZDR Zambrów