Wymogi wspólne dla wszystkich pakietów/wariantów

• Posiadanie planu działalności rolnośrodowiskowej.
• Obowiązek nieprzekształcania trwałych użytków zielonych i zachowania elementów krajobrazu nieużytkowanych rolniczo stanowiących ostoje przyrody.

Pakiet 1. Rolnictwo zrównoważone ma na celu promowanie zrównoważonego systemu gospodarowania, ograniczenie negatywnego wpływu rolnictwa na środowisko oraz przeciwdziałanie ubytkowi zawartości substancji organicznej w glebie.

Wymogi

• Nawożenie na podstawie corocznie opracowanego planu nawozowego opartego na bilansie azotu i chemicznej analizie gleby. Analizę gleby określającą: pH, P, K, Mg i węgiel organiczny należy wykonać dwukrotnie: w pierwszym roku (lub poprzedzającym) i w piątym (lub poprzedzającym) roku realizacji pakietu (analiza gleby i plan nawozowy tylko dla gruntów ornych).
• W każdym roku 4 uprawy na GO, przy czym: uprawa, która zajmuje największą powierzchnię nie może przekraczać 65%, udział każdej z 4 upraw nie może być mniejszy niż 10% powierzchni wszystkich GO w gospodarstwie, udział zbóż w strukturze zasiewu maksimum 65%.
• W ciągu 5 lat zobowiązania zastosowanie na działce rolnej w zmianowaniu minimum 3 grup upraw.
  
• Dwa razy, lecz nie później niż w 4 roku realizacji zobowiązania, zastosowanie na każdej działce rolnej (nie dotyczy upraw wieloletnich) praktyki dodatkowej.
• Obowiązkowo raz musi to być międzyplon wysiewany w terminie do 1 października (zakaz wznawiania zabiegów agrotechnicznych przed 15 lutego). Drugą praktyką może być międzyplon, przyoranie słomy lub przyoranie obornika.
• Trwałe użytki zielone powinny być wykoszone w terminie do 31 lipca lub wypasanie w okresie wegetacyjnym. Skoszoną masę należy zebrać i usunąć w terminie do 2 tygodni po pokosie lub w pryzmy, w tym pryzmy balotowe, stogi lub brogi.
• W przypadku równoczesnej realizacji na tym samym obszarze pakietu 4. lub 5. – obowiązują wymogi pakietów przyrodniczych.

Ważne terminy: do końca terminu składania wniosku wykonany należy opracować Plan nawozowy; do 31 października roku złożenia wniosku o przyznanie pierwszej płatności i ostatniej płatności – rolnik powinien załączyć do wniosku wynik wykonanej analizy chemicznej gleby.

Pakiet 2. Ochrona gleb i wód ma na celu odpowiednie użytkowanie gleb, ochronę przed erozją wodną, przeciwdziałanie utracie substancji organicznej w glebie, ochronę wód przed zanieczyszczeniami. Realizowany może być tylko na obszarach: szczególnie zagrożonych erozją wodną (określone obręby (Dz. U nr 40 poz.327), na terenie gmin Wiżajny, Szypliszki, Suwałki, Rutka Tartak, Przerośl, Jeleniewo, Filipów, Sokółka, Kuźnica, Sejny, Piątnica, Łomża); obszarach problemowych o niskiej zawartości próchnicy (nie wykazano takich obszarów na terenie województwa podlaskiego; obszarach szczególnie narażonych na zanieczyszczenia azotanami pochodzenia rolniczego OSN (określone obręby geodezyjne na terenie powiatu zambrowskiego, wysokomazowieckiego i białostockiego).

Wymogi wariantu 2.1. Międzyplony

• Siew roślin międzyplonowych w terminie do 15 września i zakaz wznawiania zabiegów agrotechnicznych przed 1 marca.
• W międzyplonie stosowanie mieszanki złożonej z minimum 3 gatunków roślin przy czym nie mogą to być same zboża, a gatunek rośliny dominującej w mieszance lub gatunki zbóż wykorzystane w mieszance nie mogą przekroczyć 70% jej składu.
• Zakaz uprawy w plonie głównym mieszanki tych samych roślin (w przypadku międzyplonu ozimego również form jarych).
• Zakaz nawożenia i stosowania pestycydów w międzyplonie; wymóg przyorania biomasy międzyplonu, z wyłączeniem uprawy gleby w systemie bezorkowym; dopuszczalny wypas mieszanek roślin jarych jesienią, a mieszanek roślin ozimych – wiosną za zgodą doradcy rolnośrodowiskowego.

Wymogi wariantu 2.2 Pasy ochronne na stokach o nachyleniu powyżej 20%

• Wysianie mieszanki traw do 15 kwietnia lub w okresie od 15 sierpnia do 10 września; zakaz spasania trawy na pasie ochronnym w roku założenia pasa ochronnego; wypasanie pasów ochronnych w okresie od 20 maja do 1 października lub ich wykaszanie przynajmniej raz w roku w okresie od dnia 15 czerwca do 30 września.
• Zbiór biomasy lub rozdrobnienie i równomierne rozrzucenie biomasy w okresie od 15 czerwca do 30 września.

Pakiet 3. Zachowanie sadów tradycyjnych odmian drzew owocowych ma na celu utrzymanie powierzchni sadów tradycyjnych odmian drzew owocowych, środowiska życia wielu organizmów, tradycyjnego sposobu uprawy i charakterystycznego elementu krajobrazu wiejskiego. Wykaz gatunków i odmian drzew owocowych objętych wsparciem zawiera załącznik nr 4. rozporządzenia rolno-środowiskowo- klimatycznego. Z wymienionych odmian na terenie naszego województwa występują najczęściej jabłonie: Antonówka Półtorafuntowa, Antonówka Zwykła, Boiken, Glogierówka, Grafsztynek Inflancki, Grochówka, Kosztela, Kronselska, Malinowa Oberlandzka i Papierówka, Ananas Berżenicki, Bankroft, Beforest, Boskoop, James Grieve, Jonathan, Kantówka Gdańska, Koksa Pomarańczowa, Landsberska, Reneta Kulona, Szara Reneta, Wealthy i Żeleźniak; grusze: Dobra Szara, Józefinka, Winiówka, Cytrynówka, Plebanka; śliwy: Renkloda Ulena, Mirabelka Flotowa, Węgierka Zwykła’, Lützelsachska, Kirka; czereśnie: Przybrodzka, Natolińska, Sierpniówka ; wiśnie: Szklanka polska, Wczesna Ludwika, Łutówka.

Wymogi

• Zachowanie sadu tradycyjnych odmian drzew owocowych, który obejmuje co najmniej 12 drzew, rozmnażanych na silnie rosnących podkładkach i prowadzonych jako pienne lub wysokopienne drzewa, w wieku od 15 lat, reprezentujących nie mniej niż 4 odmiany lub gatunki w rozstawie nie mniejszej niż 4 x 6 m i nie większej niż 10 x 10 m, a jednocześnie liczba tych drzew w przeliczeniu na 1 ha powierzchni sadu jest nie mniejsza niż 90 sztuk.
• Minimalna wysokość pnia powinna wynosić 1,20 m; Wykonywanie, zgodnie ze wskazaniami doradcy rolnośrodowiskowego podstawowych zabiegów pielęgnacyjnych w sadzie tj.: cięcie formujące i sanitarne drzew oraz prześwietlające nadmiernie zgęszczone korony.
• Usuwanie odrostów i samosiewów.
• Bielenie pni drzew starszych i zabezpieczenie młodych drzew przed ogryzaniem przez gryzonie i zającokształtne.
• Zakaz stosowania herbicydów.
• Koszenie trawy co najmniej raz w sezonie wegetacyjnym lub wypasanie w okresie wegetacyjnym.
• Zebranie i usunięcie skoszonej biomasy (siano powinno zostać usunięte z działki rolnej lub ułożone w pryzmy, w tym pryzmy balotowe, stogi lub brogi, w terminie do 2 tygodni po pokosie) lub pozostawianie rozdrobnionej biomasy.

Pakiet 4. Cenne siedliska i zagrożone gatunki ptaków na obszarach Natura 2000 oraz Pakiet 5. Cenne siedliska poza obszarami Natura 2000 mają na celu poprawę warunków bytowania zagrożonych gatunków ptaków, których siedliska lęgowe są związane z trwałymi użytkami zielonymi występującymi na obszarach specjalnej ochrony ptaków (OSO) oraz utrzymanie bądź przywrócenie właściwego stanu lub zapobieganie pogarszaniu się stanu cennych siedlisk przyrodniczych na Naturze 2000 i poza tymi obszarami. Pakiety ukierunkowane są na ekstensyfikację gospodarowania, stosowanie odpowiednich ilości i terminów wykonywanych pokosów lub intensywności wypasu.

Wymogi wspólne dla wszystkich wariantów Pakietu 4 i 5.

• Od 1 kwietnia do 1 września zakaz wałowania (na obszarach nizinnych), stosowania komunalnych osadów ściekowych oraz stosowania podsiewu.
• Zakaz stosowania środków ochrony roślin, z wyjątkiem selektywnego i miejscowego niszczenia uciążliwych gatunków inwazyjnych z zastosowaniem odpowiedniego sprzętu (np. mazaczy herbicydowych).
• Zakaz tworzenia nowych, rozbudowy i odtwarzania istniejących systemów melioracyjnych, z wyjątkiem konstrukcji urządzeń mających na celu dostosowanie poziomu wód.
• Zebranie i usunięcie skoszonej biomasy w terminie do 2 tygodni po pokosie.
• W przypadku ułożenia biomasy w pryzmy, w tym pryzmy balotowe, stogi lub brogi powinna ona zostać usunięta z działki rolnej nie później niż do 1 marca kolejnego roku.

Pakiet 6. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych roślin w rolnictwie. Celem realizacji tego pakietu jest zachowanie ginących i cennych odmian, gatunków, ekotypów roślin uprawnych, wytwarzanie nasion gatunków zagrożonych erozją genetyczną spełniających minimalne wymagania jakościowe oraz produkcja materiału siewnego odmian regionalnych i amatorskich zarejestrowanych w Krajowym Rejestrze (obecnie brak zarejestrowanych odmian).

Wymogi wariantu 6.1 i 6.2

• Obowiązek uprawy lub wytwarzania materiału siewnego/nasion gatunków i odmian roślin zagrożonych erozją genetyczną tj.: pszenicy płaskurki, pszenicy samopszy, żyta krzyca, lnianki siewnej, nostrzyku białego, lędźwianu siewnego, soczewicy, pasternaku, przelotu pospolity i gryki.

Wymogi wariantu 6.2

• Obowiązek wytwarzania nasion gatunków roślin zagrożonych erozją genetyczną, wskazanych w Programie, spełniających minimalne wymagania jakościowe (określone w przepisach krajowych) i posiadanie wyników badań laboratoryjnych w tym zakresie. W kolejnych latach zobowiązania można zmieniać miejsce uprawy roślin powierzchnię objętą zobowiązaniem w pierwszym roku, przy zachowaniu limitu 5 ha dla danego gatunku rośliny/odmiany.

Ważny termin: do 31 października każdego roku rolnik powinien wykonać badanie laboratoryjne w zakresie jakości wytworzonych nasion i złożyć wyniki tego badania do kierownika BP ARiMR w przypadku wytwarzania nasion lub materiału siewnego (wariant 6.2).

Pakiet 7. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych zwierząt w rolnictwie ma na celu ochronę szczególnie cennych ras wybranych gatunków zwierząt gospodarskich hodowlanych zagrożonych wyginięciem.

Wymogi

• Realizacja Programu ochrony zasobów genetycznych wybranych gatunków zwierząt gospodarskich (bydła, koni, owiec, świń i kóz)
• Zachowanie stanu zwierząt minimum na poziomie zatwierdzonym w pierwszym roku realizacji pakietu.
• Zastąpienie zwierząt w odpowiednich terminach.

Upoważnionym do realizacji lub koordynacji działań w zakresie ochrony zasobów genetycznych, w zależności od poszczególnych gatunków zwierząt gospodarskich, jest Instytut Zootechniki-Państwowy Instytut Badawczy ( tel. Centrala 12 357 25 00 www.izoo.krakow.pl).

Ważny termin: Z wnioskiem o płatności złożyć oświadczenie o lokalnych rasach zwierząt gospodarskich i oświadczenie zawierające wskazanie zwierząt ras lokalnych, zakwalifikowanych do programu ochrony zasobów genetycznych ras lokalnych, wydane przez podmiot prowadzący księgi hodowlane w przypadku klaczy, loch, owiec matek i kóz matek oraz podmiot upoważniony do realizacji lub koordynacji działań w zakresie ochrony zasobów genetycznych w przypadku krów, klaczy, loch, owiec matek i kóz matek; w przypadkach losowych dokonać zastąpienia zwierząt w terminie 40 dni od daty powzięcia informacji o konieczności zastąpienia zwierzęcia; w terminie 30 dni od dnia zastąpieniu poinformować kierownika BP ARiMR.

Małgorzata Wróblewska