Od wielu lat wzrasta zainteresowanie uprawą roślin energetycznych, z których uzyskuje się ekologiczną energię cieplną. W dużym stopniu wiąże się to ze stale wzrastającymi cenami energii na świecie oraz zmniejszającymi się zasobami naturalnymi surowców energetycznych. Szczególnie należy zwrócić uwagę na możliwość wykorzystania pod uprawę nieużytków rolniczych. W województwie podlaskim wykorzystanie energii odnawialnej jest ważne nie tylko dla ochrony środowiska, ale także jako źródło pracy dla bezrobotnych.

Zakład Wodociągów i Kanalizacji w Łapach w 2007 roku założył plantację wierzby energetycznej gatunek Salix viminalis x S. dasyclados ssp. Baltica nr klanu 1001 na potrzeby kotłowni z kotłem opalanym biomasą o mocy 4 MW należącej do ZEC Łapy. Plantacja ta o powierzchni 0,80 ha zlokalizowana została w Płonce Kościelnej na nieużytku należącym do Gminy Łapy.

Przygotowanie nieużytku do uprawy rozpoczęto już w 2006 roku nawożąc osadami ściekowymi pochodzącymi z własnej oczyszczalni w ilości 16 ton na powierzchnię 0,80 ha. Pole zostało wyrównane ciągnikiem gąsienicowym DT 75 i w II dekadzie października wykonano orkę głęboką ciągnikiem C 360 z pługami 2-skibowymi. Wiosną 2007 roku w III dekadzie marca pole zostało wyrównane broną sprężynową, a następnie przystąpiono do ręcznego sadzenia wierzby.

Materiałem nasadzeniowym były sztobry długości 20 cm, które umieszczono 1-3 cm powyżej gleby. Sadzenie wierzby wykonano w rozstawie 40 cm x 40 cm w czasie, kiedy gleba była jeszcze stosunkowo wilgotna. Aby ułatwić przejazd maszyn, na plantacji pozostawiono ścieżki o szerokości 1,70 ha oraz uwrocia.

Warunkiem prawidłowego rozwoju wierzby jest niedopuszczenie do jej zachwaszczenia, toteż w maju przystąpiono do wykaszania chwastów w rzędach i międzyrzędziach kosiarką spalinową Husqvarna oraz zgrabiana i usuwania z plantacji ściętej biomasy. Aby nie dopuścić do rozwoju chwastów, które mogłyby zacieniać młode pędy, w I dekadzie czerwca plantację ręcznie opielono.

Wszystkie prace związane z nasadzeniami oraz pielęgnacją wierzby krzaczastej wykonywane były przez bezrobotnych zarejestrowanych w Powiatowym Biurze Pracy w Białymstoku Filia w Łapach. W 2008 roku jak i 2009 podstawowe zabiegi na plantacji wierzby ograniczały się jedynie do niszczenia chwastów poprzez wykaszanie oraz ręczne pielenie. Aktualnie stan plantacji jest dobry, w bieżącym roku w okresie jesiennym planuje się zbiór wierzby kosiarką podpinaną do ciągnika i napędzaną wałkiem odbioru mocy (WOM) z przeznaczeniem na sztobry do kolejnych nasadzeń plantacji oraz do kotłowni ZEC w Łapach.

Jadwiga Łapińska