Dobrostan bydła ras mięsnych (część II)

lip 13, 2011

Wyróżnia się cztery typy obór wolnostanowiskowych:

Obory z głęboką ściółką bez podziału na część karmową i legowiskową – jest najprostszą formą utrzymania krów z cielętami. Cała powierzchnia przebywania zwierząt, 8 m2 na sztukę jest ścielona, a zarazem obniżona o ok. 50 cm w stosunku do poziomu korytarza paszowego. Przydatny tu jest podniesiony podest żywieniowy o szerokości 180 cm lub zastosowanie podnoszonego żłobu. Koszt adaptacji najniższy, ale jest duże zużycie słomy – 10 do 12 kg/1 SD/dzień.

Obory z głęboką ściółką i z podziałem na część legowiskową i karmową – korytarz karmowy przy stole paszowym posiada szerokość minimum 3 m, za nim znajduje się część legowiskowa o szerokości 6 m i obniżona jest do 110 cm w stosunku do korytarza karmowego. Krowy z części legowiskowej przechodzą po kilku stopniach na część karmową. Na jedną mamkę z cielęciem przypada 6 m2 legowiska. Odchody z korytarza karmowego usuwa się 3 razy w tygodniu najlepiej codziennie ciągnikiem ze spychaczem czołowym. Zużycie ściółki wynosi od 6 do 8 kg/1 SD dziennie. Wymagana jest płyta obornikowa na odchody z korytarza karmowego oraz zbiornik na gnojówkę i wodę gnojową.

Tabela 1. Zalecane powierzchnie stref funkcjonalnych obór wolnostanowiskowych ściołowych w utrzymaniu krów mamek z cielętami (Damm, 1993)
Typ obory
Powierzchnia poszczególnych stref funkcjonalnych obory
Legowisko
m2/krowę+cielę
Korytarz karmowy
m2/krowę +cielę
Kojec dla cieląt
m2/cielę
Z głęboką ściółką bez podziału na część karmową i legowiskową
8
1-1,5
Z głęboką ściółką z podziałem na część karmową i legowiskową
6
2
1,5
(dla 50% stanu cieląt)
Z pochyłą podłogą w części legowiskowej i z płaską częścią karmową
4,5-6
2-3
1,5
(dla 50% stanu cieląt)
Obora boksowa
2-2,5
bez cieląt
2-3
1,5
(dla 50% stanu cieląt)

Obory z pochyłą podłogą w części legowiskowej i płaską częścią karmową – strefa przebywania zwierząt podzielona jest na korytarz karmowy z podłogą pełną oraz na pochyłą, ścieloną część legowiskową. Spadek posadzki legowiska wynosi od 6 do 8% w kierunku korytarza karmowego. Na granicy korytarza karmowego i legowiska wykonany jest uskok o wysokości 20-25 cm (legowiska są podwyższone o 20-25 cm w stosunku do korytarza karmowego). Zużycie słomy na ścielenie wynosi od 3 do 5 kg/1 SD dziennie (im większe rozdrobnienie słomy tym zużycie jest mniejsze). Na krowę z cielęciem przypada od 4,5 do 6,0 m2 legowiska. Szerokość korytarza karmowego wynosi 3,0 m, części legowiskowej ok. 6,0 m. Usuwanie obornika z legowiska na korytarz karmowy następuje samoczynnie dzięki spadkowi posadzki, procesom fermentacyjnym obornika i ruchowi zwierząt. Obornik z korytarza karmowego musi być usuwany 3 razy w tygodniu, a najlepiej codziennie przy pomocy ciągnika. Stan higieniczny krów jest dobry. Konieczna jest budowa zbiornika na gnojówkę i wodę gnojową oraz płyty obornikowej.

Obory boksowe – niskie zużycie słomy 1-2 kg/1 SD. Wymiary boksów legowiskowych dostosowane do kalibru krów, który zależy głównie od masy ciała. Długość boksów przyściennych wynosi 240-250 cm, a naprzeciwległych 220-230 przy szerokości 115-125 cm. Szerokość korytarza gnojowo-karmowego powinna wynosić minimum 3,0 m, a spacerowo-gnojowego po przeciwnej stronie boksów od 2,2 do 2,5 m, Odchody usuwane są ciągnikiem lub zgarniaczem obornika typu „Delta”. Wymagana jest płyta obornikowa oraz zbiornik na gnojówkę i wodę gnojową.

System uwięziowy może być stosowany w gospodarstwach o małej skali produkcji

Tabela 2. Minimalne zalecane powierzchnie i wymiary kojców ściołowych w utrzymaniu młodzieży hodowlanej i opasowej (A. Kaczor Instytut Zootechniki na podstawie KTBL Arbeitsblatt nr 1095 oraz Dz.U. nr 167, poz.1629, 2003)
Masa ciała (kg)
Dostęp do stołu paszowego (do paszy cm/szt.)
Pomieszczenie – kojec
Kojec ściołowy bez podziału
m2/szt.
Z podziałem na część karmową i legowiskową
*Szerokość części karmowej (przy stole paszowym)
cm
Powierzchnia legowiska
m2/szt.
200 – 300
50
3,0
200
2,0
300 – 400
60
3,5
220
2,5
400 – 500
65
4,5
240
3,0
500 – 600
70
5,0
260
3,5

Tabela 3. Minimalne zalecane wymiary legowisk na stanowiskach uwięziowych krótkich dla krów mamek (A. Kaczor na podstawie wytycznych CIGR, oraz Dz.U. nr 167, poz. 1629, 2003)
Masa ciała
(kg)
Długość legowiska
(cm)
Szerokość legowiska
(cm)
550
165
115
650
175
120
750
185
125
850
195
130

Krowy mamki z cielętami – obory na uwięzi nie zapewniają w pełni komfortu zwierząt, a cielęta poruszające się po całej oborze brudzą korytarz paszowy i paszę. Wychodzenie cieląt na korytarz paszowy można uniemożliwić poprzez montaż odpowiedniej drabiny paszowej. Cielęta w takiej oborze powinny mieć miejsce wydzielone do wypoczynku oraz pobierania siana i paszy treściwej. Dobrym rozwiązaniem jest wydzielenie kojców pomiędzy stanowiskami krów (stanowisko przeznacza się na kojec dla cieląt sąsiednich krów). Innym rozwiązaniem jest utrzymywanie cieląt w kojcu lub kojcach grupowych zamkniętych, z których cielęta 4 razy w ciągu doby są dopuszczane do krów.

Młodzież hodowlana i opasowa – sztuki przeznaczone na opas mogą być utrzymywane na uwięzi. Natomiast jałówki reprodukcyjne zaleca się utrzymywać w kojcach zbiorowych. Wymiary stanowisk oraz ich wyposażenie (rodzaj uwięzi, stołu paszowego, umiejscowienie poidła) należy dostosować do kalibru i masy ciała zwierząt.

Stanisław Nowowiejski

Skip to content