Według szacunków Podlaskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Szepietowie średnie plony zbóż w województwie podlaskim były niższe w stosunku do roku ubiegłego około 20%.

Jesienią 2017 roku warunki do siewu zbóż nie były zbyt sprzyjające. Występujące dość intensywne opady deszczu we wrześniu z niewielkimi przerwami utrudniały doprawienie gleby i terminowe wysiewy (zwłaszcza na glebach cięższych). Występujące opady deszczu również w październiku bardzo odwlekały w czasie zasiewy. Niektóre grunty próbowano zasiać pod koniec miesiąca z różnym skutkiem. W konsekwencji część powierzchni przeznaczona do siewu nie została zagospodarowana. Z informacji uzyskanych z terenu wynika, że już jesienią lokalnie, niektóre plantacje zbóż kwalifikowały się do zaorania. Przyczyną były wymoknięcia na skutek intensywnych opadów deszczu. Takie zjawiska zaobserwowano na glebach cięższych w zagłębieniach terenu. Warunki pogodowe w miesiącach zimowych były zmienne i na ogół nie sprzyjały dobremu zimowaniu. Często okresy bez śniegu z dodatnią temperaturą przeplatały się z temperaturami poniżej zera i śniegiem. Obserwowano zjawiska bezpośredniego oddziaływania niskich temperatur na rośliny. Istniała uzasadniona obawa o możliwość wymarznięcia części zbóż. Towarzyszące ujemnym temperaturom silne mroźne wiatry dodatkowo zwiększały możliwość wystąpienia zjawiska wysmalania roślin (wysychania). Po wiosennym trwałym ruszeniu wegetacji została dokonana pełna ocena przezimowania zbóż. Okazało się, że ogólnie w skali województwa przezimowanie zbóż było dobre. Stwierdzono niewielkie odorania, które miały charakter typowo lokalny (punktowy) a w porównaniu do ogólnej powierzchni zasianej stanowiły niewielki ułamek. Na tych plantacjach zaobserwowano skutki wymarznięcia roślin (zwłaszcza jęczmień, niektóre pszenice). Innym zjawiskiem które zaobserwowano były miejscowe wymoknięcia, zwłaszcza na glebach w zagłębieniach terenu. Na skutek wystąpienia tego zjawiska odorano znikome powierzchnie pszenżyta i żyta.

Plantacje słabsze po zastosowaniu pierwszej wiosennej dawki azotu odżyły i w dużej mierze zregenerowały się. Mimo ogólnej dobrej oceny przezimowania niekorzystne zjawiska jakie wystąpiły trochę przerzedziły łany.

Zboża jare zasiano z opóźnieniem. Wegetacja ruszyła później w stosunku do roku ubiegłego. Opady deszczu, które wystąpiły po siewach zbóż jarych wpłynęły korzystnie na ich wschody. Zboża ozime po wczesnowiosennym zasileniu azotem dość dobrze go wykorzystały z powodu wilgoci w glebie. Maj był wyjątkowo ciepły na tle wielolecia. Takiej aurze towarzyszyły na ogół braki opadów deszczu. Taka sytuacja spowodowała, że w fazie krzewienia i strzelania w źdźbło zboża jare nie miały dostatecznej ilości wody. Z czasem zaczęto obserwować wyraźnie zaniżoną obsadę roślin, rośliny były dość niskie. Dało się zaobserwować pierwsze oznaki przyśpieszenia wegetacji. Fazy rozwojowe przebiegały szybciej niż zwykle. W tym czasie również zboża ozime zaczęły odczuwać brak wody w glebie. Plantacje były przerzedzone, stwierdzono zaniżoną obsadę roślin na jednostce powierzchni. Krótkotrwały okres opadów deszczu który wystąpił, nieco przyhamował pogarszający się stan plantacji. Na zbożach ozimych, które generalnie były w fazie kłoszenia zaobserwowano rozwój chorób grzybowych. Występujące opady często miały charakter lokalny i tam gdzie one wystąpiły plantacje na ogół były w lepszym stanie. W czerwcu dalszy postępujący deficyt wody w glebie towarzyszył wzrastającym temperaturom powietrza. Proces przyśpieszenia wegetacji przybierał na sile. Najsłabsza sytuacja wyglądała na glebach lekkich i bardzo lekkich, zwłaszcza w zbożach jarych. Niektóre plantacje tych roślin były bardzo przerzedzone i niskie o słabo wykształconych kłosach. Istotnym problemem jaki się objawił na plantacjach zbóż były szkodniki. Warunki klimatyczne jakie występowały (sucho, stosunkowo wysoka temperatura) na ogół sprzyjały ich rozwojowi. Szczególnie uwidoczniły się mszyce i skrzypionki. Okres kwitnienia zbóż i po kwitnieniu również charakteryzował się deficytem opadów. Taka sytuacja wpływała na słabsze nalewanie ziarna w kłosach i jego wypełnienie.

Pod koniec czerwca i na początku lipca wystąpiły opady deszczu. Nie miały one większego wpływu na kształtowanie się ziaren w kłosie, szczególnie w zbożach ozimych. Pierwsze zbiory zbóż w wojewodztwie podlaskim odnotowano pod koniec I dekady lipca. Były to powiaty wysokomazowiecki, sokólski i łomżyński. Koszono w pierwszej kolejności jęczmień ozimy i żyto. W kolejnym okresie zbiory obejmowały coraz większą powierzchnię zbóż ozimych. Jednocześnie odnotowano pierwsze koszenia na północy województwa (Augustów, Sejny, Suwałki). Od połowy lipca zaawansowanie zbiorów zbóż ozimych przybrało na sile, zaczęto kosić pierwsze plantacje zbóż jarych. Prace żniwne objęły wszystkie powiaty, ale ich zaawansowanie było różne. Postęp prac żniwnych był zdecydowanie szybszy na południu województwa i tam żniwa najszybciej się skończyły. W całym województwie podlaskim żniwa zakończono pod koniec 2 dekady sierpnia. Panująca aura na ogół sprzyjała zbiorom, było sucho i słonecznie. Występowały jednak okresy przekropnej pogody, która hamowała postęp prac żniwnych i miała negatywny wpływ na stan plantacji. W okresie dojrzewania zbóż opady deszczu połączone z wysoką temperaturą powietrza sprzyjały rozwojowi czerni zbóż. W roku bieżącym, na niektórych plantacjach można było zauważyć poczerniałe łany (kłosy). Innym zjawiskiem, które można było zaobserwować to porastanie ziarna w kłosach, szczególnie pszenżyto. Nie było ono powszechnie występujące, lecz bardziej miało charakter punktowy. Jeśli chodzi o szacunkowe plony to najwyższe były na powiatach wysokomazowieckim i bielskim, zaś najniższe w powiatach północnych województwa (Sejny, Suwałki) i Sokółka. Szczególnie niskie plony zanotowano w zbożach jarych (owies, jare mieszanki zbożowe).

Zboża ozime na ogół lepiej zniosły warunki suszowe, zwłaszcza tam gdzie wystąpiło wiecej opadów deszczu i gleby były cięższe. Ponadto zboża ozime wykorzystały zapasy wody w glebie powstałe po wiosennych roztopach.

 

Szacunkowe plony zbóż w 2018 roku

Lp.	Gatunek	Plony 2018 szacunki PODR
1.	Pszenica ozima	29,5
2.	Pszenżyto ozime	28,0
3.	Jęczmień ozimy	26,9
4.	Żyto ozime	20,0
5.	Pszenica jara	24,9
6.	Jęczmień jary	24,0
7.	Owies	19,7
8.	Pszenżyto jare	25,4
9.	Mieszanki zbożowe jare	22,7

 

Krzysztof Zawojski