Niedoceniona do końca lucerna

lip 13, 2011

Jest to jedna z najcenniejszych roślin pastewnych, odpornych na suszę, udająca się na różnych glebach, byle niezbyt piaszczystych, czy podmokłych. Odpowiednio posiana i odpowiednio użytkowana lucerna przez 3-4 lata daje 15-25% więcej paszy o większej zawartości białka, niż koniczyna. W suchym roku lucerna daje plon około 400 dt, w wilgotnym 500-600 dt zielonej masy. Jest rośliną wieloletnią, użytkowaną 4-5 lat, dającą rocznie 3-4 pokosy doskonałej zielonki, przydatnej do bezpośredniego skarmiania, wysuszenia lub zakiszenia. Po skoszeniu szybko odrasta, lecz nie znosi wypasania (wrażliwa na przydeptywanie i przygryzanie). Po wyoraniu lucernika, w korzeniach zostaje średnio 150-200 kg azotu. Rozkładające się korzenie polepszają strukturę gleby, dlatego plon roślin uprawianych po lucernie jest znacznie wyższy.

Lucerna daje największe plony białka, wynoszące 800-1500 kg z 1 ha. Aby uzyskać z innych roślin tyle białka, co z lucerny, trzeba by przeznaczyć znacznie więcej pola, np.: pod koniczynę – 1,6 ha, pod łąkę – 2,6 ha, a pod owies – 4,4 ha. Również pod względem plonu jednostek pokarmowych nie ustępuje innym roślinom pastewnym.

Lucerna wymaga jednak gleb zasobnych, gdyż na piaszczystych i kwaśnych słabo plonuje. Jest najwrażliwsza, ze wszystkich u nas uprawianych roślin, na kwaśne gleby. Poza tym lucerna nie udaje się na glebach zbyt wilgotnych, gdzie występuje wysoki poziom wody gruntowej. Z uwagi na wysokie wymagania dotyczące odczynu gleby (pH), należy przy zakładaniu lucernika wybierać pola o glebie mającej odczyn zbliżony do obojętnego (pH 6,7-7,2). Gleby lekko kwaśne zaleca się wapnować, przynajmniej pół roku przed siewem lucerny lub pod przedplon. Nawozy fosforowe lub potasowe stosuje się przed siewem w ilościach około 80 kg P2O5 i 100 kg K2O na ha. Taką samą dawkę trzeba zastosować w drugim roku użytkowania. Na uboższych glebach plon lucerny znacznie podnoszą nawozy organiczne, dlatego przedplon warto dobrze zasilić obornikiem. Na polach, gdzie nie uprawiano lucerny lub nostrzyka, stwierdza się często brak w glebie właściwych szczepów bakterii brodawkowych. Wtedy zachodzi konieczność szczepienia nasion szczepionką bakteryjną – Nitraginą. Szczepionkę trzeba rozpuścić w niewielkiej ilości wody i tym roztworem skropić nasiona przed siewem. Wszystkie czynności z Nitraginą należy wykonywać w miejscu ocienionym, gdyż pod wpływem promieni słonecznych bakterie giną. Po siewie lucerna rośnie bardzo wolno. Sprzyja to zachwaszczeniu pól i dlatego korzystnie jest wysiać w roślinę ochronną (np. jęczmień). Nasiona obu gatunków roślin, w ilości 20-22 kg lucerny/ha i około 100 kg jęczmienia/ha należy wymieszać i wysiać razem w pierwszej lub drugiej połowie kwietnia. Roślinę ochronną (jęczmień) z udziałem lucerny najlepiej jest zebrać na kiszonkę w fazie ciastowatej dojrzałości ziarna. Po ścięciu zboża można jeszcze uzyskać jeden odrost lucerny. W latach pełnego użytkowania, lucernę kosi się trzy razy.

Lucerna zasobna jest w witaminy i prowitaminy, zwłaszcza w karoten, cholinę, witaminę K i inne, oraz w wapń, a także w niezbędne dla zwierząt mikroelementy. Wadą jej jest to, że dojrzewając szybko, drewnieje. Z wiekiem zmniejsza się w niej udział liści, a wzrasta ilość łodyg, należy więc kosić ją przed kwitnieniem lub najpóźniej na początku kwitnienia, a przeznaczoną na susz jeszcze wcześniej.

Mieszanka traw z lucerną zapewnia inwentarzowi bardzo smakowitą paszę o wysokim poziomie protein i dobrej strawności. Ze względu na zawartość traw uzyskuje się łatwiejsze zakiszanie produktu. Mieszanka najczęściej składa się z 40-60% lucerny i 40-60% traw. Wiele firm proponuje gotowe mieszanki traw, lecz można z powodzeniem mieszanki tworzyć we własnym zakresie.
Teren Suwalszczyzny usiany jest pagórkami, dolinami, zboczami. Na pagórkowatym terenie, często występuje ziemia gliniasta ale może być także lekka piaszczysta. Na tym ciężkim dla rolnictwa obszarze należałoby zwiększyć uprawę lucerny o przeznaczeniu kośnym, siejąc odpowiednie mieszanki.

Dla dłuższego użytkowania kośnego, na gruntach ornych możemy, posiać mieszankę składającą się z lucerny, tymotki łąkowej i kostrzewy łąkowej. Lucerny nie opłaca się siać zamiast koniczyny na okres 1,5-2 lat. Na glebach pagórkowatych, jeżeli w dolinach jest nadmiar wilgoci, to należy siać mieszankę koniczyny z trawami, a zbocza i górę – mieszanką lucerny z trawami.
Lucerna jest paszą chętnie zjadaną przez wszystkie zwierzęta. Dla bydła należy ją zadawać razem z paszami węglowodanowymi (kukurydza, buraki pastewne). Lucerna nadaje się także dla trzody chlewnej, szczególnie w okresie przed lub na początku okresu zawiązywania pączków.
Biorąc pod uwagę wszystkie zalety lucerny, należałoby ją uprawiać u nas na znacznie większym areale niż dotychczas.

mgr inż. Waldemar Bobin
Skip to content