Nawożenie stosuje się w okresach i w warunkach, gdy nie ma zagrożenia, że zawarte w nich składniki mineralne (szczególnie związki azotu) będą wymywane do wód gruntowych lub zmywanie do wód powierzchniowych powodując ich zanieczyszczenie.

Nie można stosować nawozów:

• na gleby zalane wodą,
• przed ulewnym deszczem i w czasie wczesnowiosennych roztopów,
• na gleby nie uprawiane,
• w okresie zimowym, gdy gleba jest zamarznięta i pokryta śniegiem,
  Nie dotyczy to pierwszej wiosennej dawki nawozów azotowych na uprawach roślin ozimych na glebach zamarzniętych powierzchniowo jeżeli uzasadniają to względy agrotechniczne,
• gnojówki i gnojowicy podczas wegetacji roślin przeznaczonych do spożycia

Okresy stosowania nawozów

Rodzaj nawozu	Rodzaj użytku
	Grunty orne	Łąki	Pastwiska
Obornik	od 1 marca do 15 listopada	1 marca  do  30 listopada	1 marca do 15 kwietnia i od 15 października do 30 listopada
Nawozy naturalne płynne	od 1 marca do 15 listopada	1 marca do 15 sierpnia	1 marca do 15 sierpnia    obniżona dawka azotu w ilości do 85 kg N/ha/rok z nawozów płynnych naturalnych przy użytkowaniu kośno-pastwiskowym i przy wypasie kwaterowym
Nawozy azotowe mineralne	od 1 marca do 15 listopada zakaz nie dotyczy producentów  buraków i kukurydzy, którzy zawarli kontrakt na ich dostawę po  15.11	1 marca do 15 sierpnia	1 marca do 15 sierpnia

Zasady nawożenia pól w terenie o dużym nachyleniu

W przypadku działek o nachyleniu powyżej 10% zabiegi uprawowe należy wykonywać w kierunku poprzecznym do nachylenia stoku, o ile pozwala na to usytuowanie i powierzchnia działki. Orkę należy wykonywać odkładając skiby w górę stoku.

Zabrania się stosować: nawozów naturalnych w postaci płynnej oraz nawozów azotowych na glebach bez okrywy.

Zasady nawożenia w pobliżu cieków wodnych

Nawozy (z wyłączeniem gnojowicy) stosuje się na gruntach rolnych w odległości co najmniej 5 metrów od:

• brzegu jezior i zbiorników wodnych o pow. do 50 ha,
• cieków wodnych,
• rowów (do szer. 5 m liczonej na  górnej krawędzi brzegu rowu),
• kanałów

Gnojowicę stosuje się na gruntach rolnych w odległości co najmniej 10 m od:

• brzegu jezior i zbiorników wodnych o pow. powyżej 50 ha,
• cieków wodnych,
• rowów (do szer. 5 m liczonej na górnej krawędzi brzegu rowu),
• kanałów.

Nawozy stosuje się na gruntach rolnych w odległości co najmniej 20 m od:

• brzegów jezior i zbiorników wodnych o pow. powyżej 50 ha,
• stref ochronnych ujęć wody

Dawki i sposoby nawożenia

Dawka nawozów naturalnych (obornik + gnojówka + gnojowica) zastosowanych w ciągu roku nie może przekraczać ilości 170 kg azotu w czystym składniku na ha UR.

Dawki i sposoby nawożenia – gospodarstwo do 100 ha

Prowadzący działalność rolniczą na OSN gospodarujący na powierzchni do 100 ha użytków rolnych na OSN stosują dawki nieprzekraczające maksymalnych dawek nawożenia azotem dla upraw w plonie głównym, o których mowa w załączniku 5. Maksymalne dawki nawożenia azotem dla upraw w plonie głównym.

Ilość dostępnego dla roślin azotu zawartego w nawozach naturalnych ustala się według zawartości w nich tzw. azotu działającego, który wylicza się w oparciu o równoważnik nawozowy określony w załączniku nr 6 do Programu.

Dawki i sposoby nawożenia – gospodarstwo ponad 100 ha

Do opracowania bilansu azotu i planu nawożenia zobowiązani są rolnicy, gospodarujący na powierzchni ponad 100 ha użytków rolnych na OSN.

W tych gospodarstwach nie można stosować dawek większych niż wynikające z planu nawożenia.

Plan nawożenia zawiera rozdział dawek nawozów na poszczególne pola i rośliny z uwzględnieniem odczynu i zasobności gleby.

Odczyn i zasobność gleby określane są na podstawie analiz gleby wykonywanych przez Okręgowe Stacje Chemiczno-Rolnicze (4 lata).

Plan nawożenia powinien uwzględniać:

• zapotrzebowanie roślin na składniki pokarmowe,
• źródła składników nawozowych w gospodarstwie: nawozy naturalne, nawozy organiczne, azot pozostający w glebie po przyoraniu resztek pożniwnych roślin motylkowych,
• zapotrzebowanie na nawozy mineralne

Przy opracowywaniu planu nawożenia należy korzystać z: wyników analizy gleby, bilansu azotu, określonych w metodyce maksymalnych dawek nawożenia azotem dla upraw w plonie głównym N w kg/ha ze wszystkich źródeł.

Inne wymagania:

• równomierne stosowanie nawozów na całej powierzchni,
• przykrycie lub mieszanie z glebą nawozów naturalnych zaraz po rozrzuceniu na polu (najpóźniej następnego dnia po ich zastosowaniu),
• stosowanie nawozów naturalnych i organicznych w postaci płynnej przy użyciu rozlewaczy, aplikatorów doglebowych, deszczowni lub wozów asenizacyjnych wyposażonych w płytki rozbryzgowe lub węże rozlewowe,
• rozsiewacze nawozów i opryskiwacze myje się oraz wodę z ich mycia rozlewa w odległości większej niż 20 m od brzegu zbiorników i cieków wodnych,
• lokalizowanie wodopoju  poza zbiornikami i ciekami wodnymi

Dokumentacja

W gospodarstwie położonym na terenie OSN należy prowadzić karty dokumentacyjne poszczególnych pól, na których rejestrowane są wszystkie zabiegi agrotechniczne oraz plony.

Karty dokumentacyjne pól powinny zawierać minimum następujące dane:

1. Numer ewidencyjny działki, na której położone jest pole,
2. Powierzchnię pola,
3. Rodzaj uprawy i dane o uzyskanych plonach,
4. Daty nawożenia,
5. Ilość zastosowanych nawozów:

a) nawozy naturalne, w tym odchody zwierzęce,
b) nawozy organiczne, w tym odpady, komposty,
c) mineralne nawozy azotowe.

Ogólne warunki nawożenia określone są przepisami:

1. art. 3 ust. 3 i 4, art. 17 ust. 3, art. 18 ust. 1, 2 i 6, art. 20 ust. 1 pkt. 2b ustawy z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu;
2. § 2 ust. 1 i 3, § 3 ust. 1, 2 i 3 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 kwietnia 2008 r. w sprawie szczegółowego sposobu stosowania nawozów oraz prowadzenia szkoleń z zakresu ich stosowania;
3. art. 43 ust. 2, 3, 4 i 4a oraz ust. 6 pkt. 1, 8, 9, 11-14 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach;
4. § 2, § 3  i § 4 rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 13 lipca 2010 r. w sprawie komunalnych osadów ściekowych (Dz. U. Nr 137, poz. 924);
5. § 12, § 14  i § 15 pkt 1 i załącznik nr 8 część A 5 do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego.

Małgorzata Wróblewska