Rozporządzeniem Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie z dnia
28 października 2015 na terenie województwa podlaskiego wyznaczono wody wrażliwe i ustanowiono 6 nowych obszarów szczególnie narażonych na zanieczyszczenie wód przez azotany pochodzące ze źródeł rolniczych (OSN) o łącznej powierzchni 57 699,74 ha. Obejmują one 182 obręby ewidencyjne w tym: 133 w powiecie wysokomazowieckim, 42 w zambrowskim, 3 w powiecie augustowskim i po 1 obrębie w powiecie białostockim, grajewskim i suwalskim. Wyznaczenie dodatkowych obszarów OSN dla okresu 2012-2016 jest następstwem niekorzystnego dla naszego kraju orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości UE w sprawie tzw. skargi azotanowej. Wskazania wód wrażliwych i OSN w przedmiotowym projekcie rozporządzenia dokonano w oparciu o wyniki opracowania wykonanego dla całego kraju przez IUNG – PIB w Puławach w 2011 roku pt. “Ocena presji rolniczej na stan wód powierzchniowych i podziemnych oraz wskazanie obszarów szczególnie narażonych na zanieczyszczenia azotanami pochodzenia rolniczego” oraz dane Państwowego Monitoringu Środowiska.

Obszary OSN wyznaczone w 2015 roku obejmują następujące obręby:

Nazwa OSN	Powiat	Gmina	Miejscowość/obręb
powiat augustowski
OSN Jezioro Tajno	augustowski	Bargłów Kościelny	TAJNO STARE, TAJNO PODJEZIORNE, WÓLKA KARWOWSKA
powiat białostocki
OSN Ślina	białostocki	Zawady	ZAWADY BORYSÓWKA
powiat grajewski
OSN Jezioro Tajno	grajewski	Rajgród- obszar wiejski	ORZECHÓWKA
powiat suwalski
OSN Jezioro Pobondzie	suwalski	Rutka Tartak	POBONDZIE
powiat wysokomazowiecki
OSN Brok Mały		Czyżew – obszar wiejski	DMOCHY-MROZY, DMOCHY-WOCHY, KACZYN HERBASY, ZARĘBY- GÓRY LEŚNE, ZARĘBY SKÓRKI, ZARĘBY ŚWIĘCHY,
OSN Dopływy Bugu od Myśli do Pukawki		Klukowo	KAPŁAŃ, KLUKOWO-KOLONIA, KLUKOWO, KOSTRY ŚMIEJKI, LUBOWICZ KĄTY, LUBOWICZ WIELKI, ŁUNIEWO MAŁE, ŁUNIEWO WIELKIE, PIĘTKI BASIE, PIĘTKI GRĘZKI, PIĘTKI SZELIGI, PIĘTKI ŻEBRY, SOBOLEWO, STARE KOSTRY, STARE WARELE, STARE ZALESIE, TROJANÓWEK, WYSZONKI-WOJCIECHY, ŻABINIEC
OSN Ślina		Kobylin Borzymy	KIERZKI, KŁOSKI MŁYNOWIĘTA, KOBYLIN BORZYMY, KOBYLIN CIESZYMY, KOBYLIN – LATKI, KOBYLIN PIENIĄŻKI, MOJKI, NOWE GARBOWO, PISZCZATY – KOŃCZANY, PISZCZATY PIOTROWIĘTA, SIKORY BARTKOWIĘTA, SIKORY JANOWIĘTA, SIKORY PAWŁOWIĘTA, SIKORY TOMKOWIETA, SIKORY WOJCIECHOWIĘTA, STARE GARBOWO, STARE WNORY, STYPUŁKI BORKI, STYPUŁKI SZYMANY, STYPUŁKI ŚWIĘCHY, WNORY KUŻELE, WNORY WANDY, ZALESIE ŁABĘDZKIE, STYPUŁKI KOZIOŁKI,
OSN Ślina		Kulesze Kościelne	FASZCZE, KALINOWO-SOLKI, LEŚNIEWO NIEDŹWIEDŹ, STARE GRODZKIE, STARE KALINOWO , STYPUŁKI , GIEMZINO, WNORY-PAŻOCHY, WNORY-WIECHY,WNORY- WYPYCHY,
		Nowe Piekuty	JABŁOŃ SPAŁY, JABŁOŃ ZARZECKIE,
OSN Dopływy Bugu od Myśli do Pukawki			JABŁOŃ DĄBROWA, JABŁOŃ JANKOWCE, JABŁOŃ KOŚCIELNA, JABŁOŃ PIOTROWCE, JABŁOŃ –ŚLIWOWO, KOBOSKI, KOSTRY – LITWA, KOSTRY- NOSKI, KRASOWO- CZĘSTKI, KRASOWO SIÓDMAKI, KRASOWO WIELKIE, KRASOWO-WÓLKA, ŁOPIENIE- JEŻE, ŁOPIENIE – SZELĄGI, ŁOPIENIE –ZYSKI, NOWE PIEKUTY, PIEKUTY URBANY,   PRUSZANKA MAŁA, SKŁODY PRZYRUSY, STOKOWISKO, TŁOCZEWO, WIERZBOWIZNA, ŁOPIENIE RUŚ,
OSN Ślina		Sokoły	BRUSZEWO, JAMIOŁKI GODZIĘBY, JAMIOŁKI – KOWALE, JAMIOŁKI PIOTROWIĘTA, JAMIOŁKI ŚWIETLIKI, RZĄCE, STARE TRUSKOLASY, TRUSKOLASY- WOLA,
OSN Dopływy Bugu od Myśli do Pukawki		Szepietowo- obszar wiejski	DĄBROWA–TWORKI, DĄBRÓWKA KOŚCIELNA, MOCZYDŁY JAKUBOWIĘTA, MOCZYDŁY STANISŁAWOWIĘTA, NOWE GIERŁATY, NOWE WARELE, NOWE ZALESIE, PUŁAZIE ŚWIERŻE, STAWIEREJE- MICHAŁOWIĘTA, STAWIEREJE PODLEŚNE, SZEPIETOWO- WAWRZYŃCE, SZYMBORY ANDRZEJOWIĘTA, SZYMOBRY JAKUBOWIĘTA, SZYMBORY WŁODKI, ŚREDNICA JAKUBOWIĘTA, ŚREDNICA MAĆKOWIĘTA, ŚREDNICA PAWŁOWIĘTA, WERELE FILIPOWICZE, WOJNY-IZDEBNIK, WOJNY- KRUPY, WOJNY- PIECKI, WOJNY-PIETRASZE, WOJNY POGORZEL, WOJNY SZUBY SZLACHECKIE, WOJNY-SZUBY WŁOŚCIAŃSKIE, WOJNY WAWRZYŃCE, WYSZONKI–POSELE, CHORĄŻYCE, STARE GIERAŁTY, NOWE SZEPIETOWO PODLEŚNE, SZEPIETOWO WAWRZYŃCE ODR,
OSN Ślina		Wysokie Mazowieckie	JABŁOŃ -RYKACZE, MIODUSY- LITWA, MIODUSY STASIOWIĘTA, MIODUSY- STOK, MIODUSY WIELKIE, NOWA RUŚ, SOKOŁY- JAŹWINY, STARA RUŚ, ŚWIĘCK- NOWINY, WÓLKA DUŻA I MAŁA,
powiat zambrowski
OSN Gać	zambrowski	Kołaki Kościelne	CZACHY KOŁAKI, GOSIE DUŻE, KRUSZE ŁUBNICE, ŁUBNICE KRUSZE, PODŁATKI DUŻE, WIŚNIÓWEK WERTYCE
OSN Brok Mały		Rutki	GRONOSTAJE PUSZCZA, MIECZKI,
OSN Brok Mały		Szumowo	KALINOWO, ŁĘTOWNICA, PĘCHRATKA POLSKA, PAPROĆ MAŁA,SREBRNA, SREBRNY BOREK, ŻABIKOWO
OSN Brok Mały	zambrowski	Zambrów	ZARĘBY ŚWIEŻKI,ZARĘBY KRZTĘKI, ZARĘBY KROMKI, ZARĘBY KRAMKI, ZARĘBY GRZYMAŁY,ZAGROBY ŁĘTOWNICA, TARNOWO GOSKI, STARY SKARŻYN,SASINY, PR ZEŹDZIECKO MROCZKI, PRZEŹDZIECKO DROGOSZEWO,NOWY SKARŻYN, NOWY BOREK, KRAJEWO KORYTKI, GROCHY POGORZELE, GROCHY ŁĘTOWNICA, GOSKI PEŁKI, GOSKI DUŻE, DĄBKI ŁĘTOWNICA, CZARTOSY, CHMIELE POGORZELE, BRAJCZEWO SIERZPUTY, BORUTY GOSKI
OSN Gać	zambrowski	Zambrów	NOWE ZAKRZEWO, STARE ZAKRZEWO, PORYTE JABŁOŃ, SZELIGI LEŚNICA,

W przyszłym roku dobiega końca okres obowiązywania rozporządzeń w sprawie wprowadzenia na OSN Programów działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych. Jednym z jego wymogów jest konieczność dostosowania przez rolników na urządzeń do przechowywania nawozów naturalnych: § 17. Należy zapewnić pojemność zbiorników do przechowywania gnojówki i gnojowicy przez okres, w którym rolnicze ich wykorzystanie nie jest możliwe, odpowiadający co najmniej 6-miesięcznej produkcji tych nawozów, § 19. Należy zapewnić możliwość gromadzenia i przechowywania obornika przez okres, kiedy nie jest on rolniczo wykorzystywany, jednak nie krócej niż przez 6 miesięcy.

Możliwe, że od 1 maja 2016 roku w Polsce nie będzie OSN

W wyniku ustaleń Ministerstwa Środowiska i MRiRW będących następstwem orzeczenia TSUE nastąpiła zmiana podejścia do realizacji dyrektywy azotanowej w Polsce, polegająca na wdrożeniu Programu działań na terenie całego kraju, bez konieczności wyznaczania OSN. Planuje się że program będzie obowiązywał od 1 maja 2016 roku. Podejmowane działania będą ukierunkowane na eliminowanie błędów w praktyce rolniczej, poprzez wdrożenie obowiązkowych środków zaradczych.

Małgorzata Wróblewska